Giardioza, znana również jako gorączka bobrów, to infekcja układu pokarmowego wywołana przez pasożyta – jednokomórkowego organizmu. Wiele osób nie doświadcza żadnych objawów, podczas gdy inne mogą odczuwać znaczny dyskomfort w jamie brzusznej oraz biegunki.
Jak szacuje Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC), w Stanach Zjednoczonych każdego roku rejestruje się około 16 000 przypadków giardiozy, jednak rzeczywista liczba zakażeń może być znacznie wyższa.
Giardioza występuje na całym świecie, a szczególnie w regionach z niskimi standardami sanitarnymi. W krajach rozwijających się może być zarażonych od 20 do 30 procent populacji w danym czasie.
Szybkie fakty na temat giardiozy
Oto kilka kluczowych punktów dotyczących giardiozy. Więcej szczegółów i dodatkowe informacje znajdziesz w dalszej części artykułu.
- Giardioza jest wywoływana przez wszechobecnego pasożyta.
- Większość zarażonych osób nie wykazuje żadnych objawów.
- Około 200 milionów ludzi w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej cierpi na objawowe infekcje.
- Utrzymywanie rąk w czystości jest kluczowe dla ograniczenia rozprzestrzeniania się pasożyta.
- Podczas podróży za granicę unikaj lodu w napojach.
Czym jest giardioza?
.
Giardioza pojawia się, gdy zakaźne cysty dostają się do organizmu. Transmisja może odbywać się z osoby na osobę, poprzez zanieczyszczoną wodę lub podczas kontaktów seksualnych.
Niewłaściwe mycie rąk znacząco zwiększa ryzyko rozprzestrzenienia się infekcji.
Zarażona osoba, która nie myje rąk po skorzystaniu z toalety, może łatwo przenosić chorobę, np. poprzez uścisk dłoni, dotykanie powierzchni czy przygotowywanie jedzenia.
Epidemie giardiozy przenoszonej przez żywność mogą mieć miejsce w wyniku skażenia jedzenia przez osoby zajmujące się jego przygotowaniem, które są zakażone.
Niemowlęta z giardiozą mogą przenosić infekcję, jeśli ich pieluchy są zmieniane przez osobę, która nie myje rąk prawidłowo.
W Stanach Zjednoczonych giardioza jest częstsza latem, co może być związane z większą aktywnością ludzi na świeżym powietrzu oraz podróżami.
Objawy
Nie wszyscy z giardiozą manifestują objawy, ale nadal mogą przenosić chorobę.
Objawy mogą wystąpić od 1 do 3 tygodni po zakażeniu.
Do najczęstszych objawów należą:
- Lekka gorączka
- Silnie pachnące gazy
- Odwodnienie
- Wzdęcia, bóle i skurcze brzucha
- Cuchnący oddech
- Zmęczenie
- Zgaga
- Nietolerancja laktozy w niektórych przypadkach
- Niestrawność
- Utrata apetytu
- Ogólne złe samopoczucie
- Nudności
- Utrata masy ciała, która może być znaczna.
W przypadku giardiozy mogą występować wodniste stolce oraz cuchnąca biegunka. Stołki zazwyczaj mają tłustą konsystencję, ale nie zawierają krwi. Wodna biegunka może występować naprzemiennie z miękkimi stolcami i zaparciami.
Biegunka może prowadzić do odwodnienia, które w przypadku poważnej utraty wody może być niebezpieczne, zwłaszcza dla niemowląt. Dlatego tak ważne jest, aby spożywać dużo płynów, najlepiej wody.
Objawy zazwyczaj ustępują w ciągu dwóch do sześciu tygodni, ale czasami mogą się utrzymywać dłużej. Leki mogą przyspieszyć proces zdrowienia.
Przyczyny
Giardioza może być spowodowana przez dwie formy pasożyta: aktywną, która rozwija się w jelitach zainfekowanej osoby lub zwierzęcia, oraz nieaktywną formę torbieli, która może przetrwać w środowisku przez wiele miesięcy.
Mikroskopijny pasożyt nosi nazwę Giardia lamblia.
Pasożyty mogą być wydalane z organizmu gospodarza, gdy zwierzę lub człowiek wypróżnia się. Na powietrzu tworzą twardą, ochronną powłokę i stają się torbielami, które mogą przetrwać w środowisku przez długi czas.
Wiatr może przenosić torbiele pasożytów z zainfekowanego obornika na pola uprawne, co zwiększa ryzyko zakażeń.
Infekcja najczęściej rozprzestrzenia się, gdy ludzie piją wodę zanieczyszczoną zakażonym kałem, co jest szczególnie powszechne w regionach o niskich standardach sanitarnych.
Zakażenie może również zachodzić, gdy zarażeni ludzie nie myją rąk po wyjściu z toalety, a następnie dotykają żywności lub naczyń. Strumienie i jeziora także mogą być źródłem zakażeń.
Dotykanie odbytu zainfekowanej osoby znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na giardiozę.
Niemowlęta z giardiozą, które noszą pieluszki, mogą zanieczyszczać wodę w basenie, co stawia wszystkich pływających w tej wodzie w ryzyku zakażenia.
Chociaż istnieje niewielkie ryzyko zakażenia giardiozą od zwierząt domowych, to zwierzęta zwykle mają inny typ pasożyta, który nie zagraża ludziom.
Diagnoza i leczenie
Diagnoza giardiozy polega na pobraniu próbki kału i jej wysłaniu do laboratorium w celu analizy pod kątem obecności torbieli. Czasami konieczne jest pobranie kilku próbek, ponieważ zainfekowana osoba nie zawsze wydala cysty przy każdym skorzystaniu z toalety.
Leczenie
Metronidazol (Flagyl) jest bardzo skutecznym lekiem stosowanym w leczeniu giardiozy. Zalecana dawka dla dorosłych wynosi 250 mg, trzy razy dziennie przez 5 dni. Dawkowanie dla dzieci to 5 mg na kilogram masy ciała na dawkę, trzy razy dziennie przez 5 dni.
Działania niepożądane występują rzadko, ale mogą obejmować: drgawki, splątanie, omamy, wysypki, nudności, ciemne lub mętne zabarwienie moczu, wymioty oraz senność. Warto zauważyć, że metronidazol może wpływać na dehydrogenazę alkoholową, enzym rozkładający alkohol, dlatego zaleca się unikanie spożywania alkoholu w trakcie leczenia.
Inne możliwe leki
Tinidazol (Fasigyn): dawka dla dorosłych wynosi 2 g, podana jednorazowo. Dawkowanie dla dzieci wynosi 50 mg na kilogram masy ciała, podawane jednorazowo, maksymalnie do 2 g.
Nitazoksanid: dawka dla dorosłych wynosi 500 mg dwa razy dziennie przez 3 dni. Dawkowanie dla dzieci w wieku 1-3 lat wynosi 100 mg co 12 godzin przez 3 dni, a dla dzieci w wieku 4-11 lat – 200 mg co 12 godzin przez 3 dni.
Bez odpowiedniego leczenia giardioza może stać się przewlekła, trwając latami, co prowadzi do nawracających biegunków, niedoborów witamin i chronicznego zmęczenia.
Zapobieganie
Giardioza jest szeroko rozpowszechniona w Afryce Subsaharyjskiej, Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, Ameryce Środkowej oraz w zachodniej części Ameryki Południowej, Rosji, Turcji, Rumunii i Bułgarii.
Osoby podróżujące do tych regionów powinny być świadome objawów giardiozy oraz szczególnie dbać o dobrą higienę rąk.
Około 200 milionów ludzi w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej cierpi na objawowe infekcje. Wiele innych osób może nie zdawać sobie sprawy z zakażenia, ponieważ nie mają objawów.
Ryzyko zakażenia giardiozą można zminimalizować, przestrzegając kilku prostych zasad:
- Mycie rąk: myj ręce przed i po skorzystaniu z toalety, przed i po jedzeniu, przed i po zmianie pieluchy oraz przed i po kontakcie z żywnością.
- Woda pitna: bądź ostrożny z wodą w rzekach i jeziorach. Podczas biwakowania używaj własnej wody lub gotuj ją w odpowiedni sposób.
- Podróżowanie za granicę: Jeśli odwiedzasz obszary z ograniczonym dostępem do czystej wody, korzystaj tylko z oczyszczonej wody butelkowanej. Unikaj lodu, ponieważ nie można być pewnym, z jakiej wody został wytworzony. Pij bezpośrednio z butelki, a przed spożyciem wytrzyj brzeg chusteczką. Staraj się unikać surowych pokarmów, szczotkuj zęby oczyszczoną wodą i dbaj o higienę rąk.
Nowe badania i aktualne informacje (2024)
W 2024 roku przeprowadzono szereg badań, które dostarczyły nowych informacji na temat giardiozy. Badania wykazały, że giardioza staje się coraz bardziej oporna na tradycyjne metody leczenia, co podkreśla potrzebę opracowania nowych strategii terapeutycznych. Naukowcy zwracają uwagę na znaczenie wczesnej diagnozy oraz skutecznych metod zapobiegania, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby.
Ostatnie analizy sugerują, że kontaminacja wody pitnej jest jednym z głównych czynników ryzyka zakażenia, zwłaszcza w krajach rozwijających się. Programy edukacyjne dotyczące higieny osobistej oraz dostęp do czystej wody są kluczowe w walce z giardiozą.
Dodatkowo, nowe technologie diagnostyczne stają się coraz bardziej dostępne, co pozwala na szybsze i dokładniejsze wykrywanie zakażeń. To z kolei umożliwia wczesne leczenie i ograniczenie skutków choroby.
Podsumowując, giardioza pozostaje istotnym problemem zdrowotnym, a dalsze badania są niezbędne do zrozumienia jej pełnego wpływu na zdrowie publiczne oraz do opracowania skutecznych strategii leczenia i zapobiegania.
