Astygmatyzm jest częstym stanem, w którym powierzchnia oka lub rogówka nie są zakrzywione w normalny sposób, prowadząc do niewyraźnego widzenia.
Nieprawidłowa krzywa rogówki oznacza, że gdy światło dostanie się do oka, nie jest prawidłowo skupiona na siatkówce, czego skutkiem jest niejasny obraz.
Astygmatyzm może być również spowodowany soczewką o nieregularnym kształcie, umieszczoną za rogówką.
Może mieć wpływ na dzieci i dorosłych. Zwykle jest wrodzony lub obecny po urodzeniu, ale może rozwinąć się po operacji oka lub urazie oka.
Jest to jedna z grupy chorób oczu zwanych błędami refrakcji. Dzieje się tak, gdy rogówka lub soczewka nie są idealnie gładkie i równomiernie zakrzywione.
Inne błędy refrakcyjne obejmują bliską lub dalekowzroczność i starczowzroczność, co ma miejsce w przypadku starzenia.
Błędy refrakcji dotyczą około połowy wszystkich dorosłych w Stanach Zjednoczonych (w USA) w wieku 20 lat i starszych.
Szybkie fakty dotyczące astygmatyzmu
Oto kilka kluczowych punktów dotyczących astygmatyzmu. Więcej informacji znajduje się w głównym artykule.
- Astygmatyzm jest rodzajem błędu refrakcji.
- Jest to typowy warunek.
- Jest to spowodowane nieprawidłową krzywizną rogówki lub soczewki.
- Laseroterapia może często korygować astygmatyzm.
Czym jest astygmatyzm?
Astygmatyzm to termin stosowany do nieregularnego kształtu powierzchni oka zwanego rogówką.
Nieprawidłowa krzywa rogówki oznacza, że gdy światło dostanie się do oka, nie jest prawidłowo skupiona na siatkówce, czego skutkiem jest niejasny obraz.
Rogówka bez astygmatyzmu ma idealnie okrągły kształt jak powierzchnia kuli.
Dzięki astygmatyzmowi powierzchnia oka jest bardziej przypominająca piłkę nożną.
Skupia światło w dwóch miejscach z tyłu oka, co powoduje rozmycie.
Astygmatyzm może być również spowodowany soczewką o nieregularnym kształcie, umieszczoną za rogówką wewnątrz oka.
Diagnoza
Wiele dzieci, które urodziły się z astygmatyzmem, nie zda sobie sprawy, że je mają, dopóki nie poddadzą się badaniu wzroku.
Czytanie i koncentracja w szkole może być zakłócona, jeśli dziecko ma niezdiagnozowany astygmatyzm, dlatego ważne są regularne badania wzroku.
Specjalista okulista może użyć następujących narzędzi do badania oczu:
- Test ostrości wzroku: obejmuje czytanie liter na wykresie. Litery stają się coraz mniejsze w każdej linii.
- Tarcza astygmatyczna: wykres przedstawiający serię linii składających się na półkole. Ludzie z idealną wizją wyraźnie zobaczą linie, podczas gdy ci z astygmatyzmem zobaczą jaśniej niż inni.
- Keratometr lub oftalmometr: To urządzenie mierzy odbite światło z powierzchni rogówki. Mierzy promień krzywizny rogówki i może ocenić stopień nieprawidłowej krzywizny.
- Topografia rogówki: ten proces daje więcej informacji na temat kształtu i krzywizny rogówki.
Dla dzieci American Optometric Association (AOA) zaleca badanie wzroku:
- w wieku 6 miesięcy
- w wieku 3 lat
- przed pierwszą oceną
- co 2 lata później
W przypadku dzieci wysokiego ryzyka zaleca się coroczne badanie wzroku.
Dorośli powinni poddawać się badaniom wzroku co dwa lata, a częściej, jeśli mają przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca.
Objawy
Oto typowe objawy astygmatyzmu:
- niewyraźne lub zniekształcone widzenie na wszystkich dystansach
- bóle głowy
- nadmierne mrużenie
- zmęczenie oczu, zwłaszcza gdy oko musi się skupiać przez długi czas, jak podczas czytania z papieru lub monitora komputerowego
- trudności w jeździe w nocy
Osoba z tymi objawami może nie mieć astygmatyzmu, ale dobrze jest mieć badanie wzroku do sprawdzenia.
Przyczyny
Astygmatyzm pojawia się, gdy występuje nieregularna krzywizna rogówki, soczewki lub obu.
Rogówka jest przezroczystą warstwą tkanki pokrywającą przód oka. Przekazuje i skupia światło w tylnej części oka, jednocześnie chroniąc oko przed infekcją i uszkodzeniem.
Doskonale zakrzywiona rogówka może zginać się lub załamywać, prawidłowo światło, gdy wchodzi do oka.
U osoby z astygmatyzmem rogówka jest często jajowata z dwoma różnymi krzywymi, a nie idealnie okrągła. Jest to czasami znane jako astygmatyzm rogówki.
Ze względu na dwie różne krzywe, promienie światła skupią się na dwóch punktach na siatkówce zamiast na jednym. Powoduje to niewyraźne widzenie, a czasami podwójne widzenie, jeśli astygmatyzm jest ciężki.
Nie jest jasne, dlaczego niektórzy ludzie rodzą się z rogówką, która nie kręci się prawidłowo, ale może występować składnik genetyczny.
Wyższy odsetek noworodków urodzonych przedwcześnie ma astygmatyzm w porównaniu z urodzonymi bliżej terminów porodu.
Niektóre rodzaje chirurgii lub urazy oka, które powodują blizny rogówki mogą powodować astygmatyzm.
Keratoconus jest degeneracyjnym zaburzeniem oka, w którym rogówka stopniowo się rozrzedza i zmienia w bardziej stożkowaty kształt. Może to spowodować stan znany jako nieregularny astygmatyzm.
Leczenie
Jeśli astygmatyzm jest łagodny, lekarz może nie zaproponować żadnego leczenia.
W przeciwnym razie zwykle stosuje się soczewki korekcyjne, a niektóre osoby mogą skorzystać z chirurgii laserowej.
Soczewki korekcyjne do astygmatyzmu
Soczewki korekcyjne wyginają napływające promienie świetlne w sposób kompensujący błąd spowodowany przez wadliwe załamanie. W ten sposób obrazy są prawidłowo rzutowane na siatkówkę.
Mogą one mieć postać szkieł lub soczewek kontaktowych. Normalna recepta na bliską lub dalekowzroczność obejmuje moc sferyczną, aby poprawić widzenie.
Soczewki do astygmatyzmu będą potrzebować:
- sferyczną moc, aby poprawić bliskość lub dalekowzroczność
- moc soczewki „cylindrowej”, aby skorygować astygmatyzm
- oznaczenie osi opisujące pozycjonowanie korekcji cylindra
Okulary mogą być lepsze dla dzieci w wieku poniżej 12 lat.
Każdy, kto używa soczewek kontaktowych musi być świadomy dobrej higieny soczewek, aby zmniejszyć ryzyko infekcji oczu.
Ortokatologia lub terapia refrakcyjna rogówki
Wymaga to noszenia specjalnie dopasowanych, sztywnych soczewek kontaktowych, na przykład przez noc, w celu przekształcenia rogówki. Nie poprawia to widoczności, ale może się wydawać, że przez cały dzień widać lepiej.
Istnieje szeroki wybór okularów do wyboru.
Rodzaje
Obok astygmatyzmu rogówki, najczęściej występującego typu, mogą występować inne formy astygmatyzmu.
Astygmatyzm soczewkowy
Jest to podobne do astygmatyzmu rogówki, ale dotyczy raczej soczewki niż rogówki.
Zamiast doskonałej krzywizny obiektyw ma wariacje, które powodują, że obrazy nie docierają do tylnej części oka lub siatkówki. Większość pacjentów z astygmatyzmem soczewkowym ma rogówkę o normalnym kształcie.
Inne sposoby klasyfikowania astygmatyzmu
Astygmatyzm można również kategoryzować zgodnie z innymi występującymi błędami refrakcji.
Krótkowzroczny astygmatyzm występuje wtedy, gdy astygmatyzm łączy się z niedowidzeniem, a dwie krzywe koncentrują się przed siatkówką.
Astygmatyzm hiperopicyczny występuje wtedy, gdy dalekowzroczność łączy się z astygmatyzmem, a dwie krzywe koncentrują się za siatkówką.
Astygmatyzm mieszany występuje wtedy, gdy jedna krzywa jest dalekowzroczna, a druga jest krótkowzroczna.
Astygmatyzm może być regularny lub nieregularny.
Jeśli jest regularny, dwie krzywe są ustawione pod kątem 90 stopni względem siebie, ale jeśli są nieregularne, kąt nie wynosi 90 stopni.
Nieregularny astygmatyzm może wynikać z urazu, zabiegu chirurgicznego lub choroby oczu znanej jako keratoconus, gdzie rogówka stopniowo staje się cieńsza.
Chirurgia
Niektórym osobom z astygmatyzmem można leczyć laserem, najczęstszym z nich jest laser in situ keratomileusis (LASIK).
LASIK: Lekarz używa urządzenia zwanego keratomem do cienkiego, okrągłego nacięcia na zawiasach w rogówce.
Chirurg podnosi klapę, a laser ekscymerowy rzeźbi kształt rogówki pod klapą.
LASIK powoduje mniej bólu niż inne procedury, a pacjent odzyska wzrok w ciągu kilku dni.
Inne opcje lasera to:
Fotorefrakcyjna keratektomia (PRK): Usuwana jest część zewnętrznej warstwy ochronnej rogówki. Laser ekscymerowy zmienia kształt rogówki poprzez usunięcie tkanki.
Kiedy rogówka leczy, zwykle ma bardziej równą i sferyczną krzywą. Może to powodować umiarkowany lub silny ból.
Laserowe nabłonkowe keratomileusis (LASEK): Chirurg usuwa cienką warstwę rogówki i za pomocą lasera zmienia kształt rogówki. Następnie tkanka rogówki zostaje zastąpiona.
Skutkuje to znacznie mniejszą warstwą, co sprawia, że oko jest mniej podatne na uszkodzenia lub obrażenia w porównaniu z PRK. Ta operacja jest czasami preferowana, jeśli ktoś ma cienką rogówkę i nie może mieć LASIKA. Jednak zwykle jest to bardziej bolesne niż LASIK.
Kto powinien unikać zabiegów laserowych?
Laserowa chirurgia oka może nie być odpowiednia, jeśli:
- pacjent jest w wieku poniżej 18 lat.
- wizja pacjenta ciągle się zmienia, na przykład u osób starszych. Wizja powinna być stabilna przez co najmniej rok przed operacją laserową.
- pacjent choruje na cukrzycę, ponieważ zabieg chirurgiczny może pogorszyć anomalie w oku spowodowane cukrzycą.
- kobieta jest w ciąży lub karmi piersią, ponieważ zmienne hormony mogą powodować niedokładność wyniku.
- osoba ma stan odporności, taki jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń lub HIV, ponieważ może być trudniej odzyskać po operacji.
- osoba ma inne istniejące schorzenie oka, takie jak zaćma i jaskra, ponieważ będą one wymagały leczenia w pierwszej kolejności.
- osoba przyjmuje pewne leki, takie jak Accutane lub doustny prednizon.
Ryzyka
Ryzyko operacji może obejmować:
- Błędy refrakcji: chirurg usuwa niewłaściwą ilość tkanki, a wzrok pacjenta pogarsza się.
- Regresja: Wady wzroku powracają po operacji
- Utrata obrazu: widzenie niektórych osób może się pogorszyć po operacji
- Suche oczy: Jest to powszechny problem po chirurgii laserowej oka.
W większości krajów ryzyko powikłań jest niewielkie.
Pacjenci powinni upewnić się, że ich lekarz ma odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie oraz że wcześniej przeprowadzają dokładną ocenę.
