ADHD, czyli zaburzenie nadpobudliwości psychoruchowej, to schorzenie neurorozwojowe, które zwykle diagnozowane jest w wieku szkolnym. Zjawisko to jest identyfikowane przez zachowania, które mogą utrudniać osobom dotkniętym tym zaburzeniem efektywne funkcjonowanie oraz rozwój, jak to ma miejsce u rówieśników. Osoby z ADHD wykazują zazwyczaj charakterystyczny wzór zachowań:
- Nadpobudliwość: niezwykle wysoki i zmienny poziom aktywności
- Nieuwaga: rozproszenie uwagi, trudności w ukończeniu zadań
- Impulsywność: podejmowanie działań bez zastanowienia nad konsekwencjami
Choć wiele dzieci i dorosłych czasami zachowuje się w sposób nadpobudliwy, nieuwazny czy impulsywny, to intensywność i powtarzalność tych zachowań mogą prowadzić do diagnozy ADHD.
Naturalne środki lecznicze
Zainteresowanie medycyną komplementarną i alternatywną nieustannie rośnie. W obliczu obaw dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności tradycyjnych metod leczenia, wiele rodziców dzieci z ADHD sięga po alternatywne terapie. Z badań wynika, że około połowa z nich korzysta z takich metod.
Od suplementacji po unikanie barwników spożywczych, stosowano różnorodne naturalne metody w leczeniu ADHD oraz związanych z nim objawów. Badania przeglądowe wskazują, że najbardziej obiecujące naturalne suplementy to:
- Tłuszcze wielonienasycone: pozytywnie wpływają na zdrowie serca oraz mogą zmniejszać problemy z zachowaniem.
- Melatonina: może być pomocna w problemach z zasypianiem.
- Żelazo i cynk: ich niedobór w diecie może nasilać objawy ADHD.
Inne badania kliniczne dowiodły, że niektóre ziołowe terapie i suplementy mogą być skuteczne w łagodzeniu objawów ADHD. Należą do nich:
- Francuski ekstrakt z kory sosny morskiej (pycnogenol): może poprawić koordynację wzrokowo-ruchową oraz zmniejszać nadpobudliwość i nieuwagę.
- Żeń-szeń: może pomóc w redukcji objawów nadpobudliwości i nieuwagi.
- Ningdong: chiński lek, który w badaniach wykazuje porównywalną skuteczność do niektórych zachodnich leków na receptę.
- Bacopa: ajurwedyjska terapia, która może zmniejszać niepokój i poprawiać samokontrolę u dzieci z ADHD.
Terapia skojarzona, w której naturalne środki stosuje się w połączeniu z lekami na receptę, wykazuje obiecujące rezultaty w kontekście wielu wymiarów ADHD. Ważne jest jednak, aby kontynuować badania nad ich skutecznością i bezpieczeństwem.
Ostatnie badania i nowinki w leczeniu ADHD
W 2024 roku pojawiły się nowe badania dotyczące wpływu diety i aktywności fizycznej na objawy ADHD. Naukowcy zwracają uwagę na znaczenie zdrowego stylu życia, który może wspierać leczenie ADHD. Z danych wynika, że dzieci, które spędzają więcej czasu na świeżym powietrzu, wykazują lepszą koncentrację oraz mniejsze objawy nadpobudliwości.
Badania nad neurofeedbackiem, który uczy dzieci z ADHD kontrolować swoje fale mózgowe, przynoszą coraz bardziej pozytywne rezultaty. Metoda ta, choć kosztowna, może być obiecującą alternatywą dla tradycyjnych terapii.
Interesujące są również wyniki badań sugerujących, że zdrowa dieta, bogata w kwasy omega-3, może przynieść korzyści w walce z objawami ADHD. Suplementacja omega-3 stała się tematem licznych badań, które potwierdzają ich korzystny wpływ na funkcje poznawcze.
Dodatkowo, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie terapią zajęciową oraz technikami relaksacyjnymi, takimi jak joga czy medytacja. Wiele rodzin zaczęło dostrzegać korzyści płynące z wprowadzenia takich praktyk do codziennego życia.
Zmiany w stylu życia, które mogą pomóc
Niektóre praktyki, takie jak biofeedback, regularne ćwiczenia oraz kontakt z naturą, uznawane są za uspokajające. Naukowcy prowadzą badania, aby sprawdzić, czy te aktywności rzeczywiście przynoszą ulgę w objawach ADHD.
Neurofeedback, w którym osoby z ADHD uczą się zachowywać typowe, a nie hiperaktywne wzorce fal mózgowych, przynosi obiecujące rezultaty, choć nadal wymaga dalszego rozwoju i badań.
Ponadto, niektóre badania sugerują, że zajęcia jogi, szczególnie te z elementami oddechowymi, mogą łagodzić objawy ADHD. Regularne ćwiczenia u dzieci z ADHD są również uważane za skuteczną metodę, przynoszącą korzyści zarówno dzieciom, jak i ich rodzicom.
Inne badania wskazują, że dzieci z ADHD doświadczają poprawy zdolności koncentracji po spędzeniu czasu w otoczeniu zieleni. Wciąż konieczne są badania, aby określić, jak długo i jak często powinny one przebywać w takich miejscach, by zauważyć poprawę.
Plan diety
Konwencjonalna mądrość kojarzyła spożywanie dużych ilości cukru z nadpobudliwością dzieci, ale aktualne badania nie potwierdzają tej tezy. Drożdże również nie wydają się być prawdopodobnym czynnikiem wywołującym ADHD.
Jednak zdrowa, zbilansowana dieta z dużą ilością świeżych owoców, pełnych ziaren i warzyw jest korzystna dla wszystkich, a w szczególności dla osób z ADHD.
Niektórzy badacze sugerują, aby unikać następujących pokarmów:
- Napoje gazowane
- Fast food
- Przetworzone mięsa
- Chipsy
- Wysokotłuszczowe produkty mleczne
- Czerwone mięso
Dodatkowo, dzieci wrażliwe na sztuczne barwniki i konserwanty mogą odczuwać poprawę objawów ADHD po ich wyeliminowaniu z diety.
Jak rekomendacje różnią się w zależności od grupy wiekowej?
Większość osób z ADHD jest diagnozowana w dzieciństwie, ale zaburzenie to może wpływać na jednostki przez całe życie.
Tworzenie systemów organizacyjnych, które pomagają dzieciom z ADHD w nawyku rozpoznawania i przystosowywania się do rutyny, może znacząco ułatwić im życie. Nawet tak prosta czynność jak organizowanie przestrzeni do zabawy i przechowywania rzeczy może wspierać młodych ludzi w zarządzaniu objawami ADHD.
Dorośli z ADHD mogą korzystać z porad organizacyjnych od specjalistów, co może pomóc im lepiej zarządzać codziennymi zadaniami. Uczenie się korzystania z kalendarzy, list i przypomnień może ułatwić utrzymanie koncentracji i terminowości.
Podobnie jak w przypadku dzieci, leczenie dorosłych z ADHD wydaje się najskuteczniejsze, gdy łączy się terapię behawioralną z innymi formami wsparcia.
Terapia poznawczo-behawioralna, w której terapeuci współpracują z pacjentami nad zmianą schematów myślowych, przynosi obiecujące wyniki w badaniach z dorosłymi.
Ryzyka
Osoby z ADHD oraz ich rodziny mogą być niechętne do stosowania tradycyjnych metod leczenia i leków z kilku powodów:
- Obawy przed efektami ubocznymi
- Perspektywa długoterminowego stosowania leków, które mogą wpływać na myślenie dziecka
- Obawy o uzależnienie
- Strach przed nielegalnym używaniem ich leków
Stosowanie leków jest często zalecane w celu zarządzania problemami behawioralnymi związanymi z ADHD. Badania z 2006 roku wykazały, że takie podejście jest skuteczne u 70-80% dzieci. Niektórzy jednak nie radzą sobie z efektami ubocznymi, które mogą obejmować:
- Nudności
- Skurcze mięśni
- Utrata apetytu
- Drażliwość
- Bezsenność
- Ból brzucha
- Ból głowy
- Niepokój
W przypadku większości osób, ADHD diagnozowane jest w dzieciństwie, co oznacza, że mogą one przyjmować leki przez wiele lat. Wiele rodziców ma z tym zastrzeżenia.
Niektóre leki na ADHD mogą prowadzić do uzależnienia. Osoby z ADHD oraz ich rodziny mogą być niechętne do stosowania tych leków, obawiając się ryzyka uzależnienia lub kradzieży leków, które mogą być nadużywane.
Zaleca się, aby osoby z ADHD oraz rodzice dzieci z tym zaburzeniem omawiali swoje obawy dotyczące leczenia z lekarzami i informowali ich o «alternatywnych» terapiach, które mogą być brane pod uwagę.
Przegląd
W 2011 roku 11% dzieci w wieku 4-17 lat zdiagnozowano z ADHD, co czyni je jednym z powszechniejszych zaburzeń mózgu, według Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób (CDC).
Rozpoznanie ADHD następuje po szczegółowej ocenie medycznej przeprowadzonej przez specjalistę. Diagnoza zazwyczaj ma miejsce w wieku szkolnym, chociaż objawy mogą występować już u 3-latków i utrzymywać się w dorosłości.
Zaburzenie to najczęściej leczy się za pomocą połączenia leków oraz terapii behawioralnej, której celem jest pomoc w zmianie zachowań. ADHD nie jest stanem, który można wyleczyć, ale można nim zarządzać.
Nie jest to choroba zakaźna, chociaż może występować w rodzinach ze względu na potencjalne uwarunkowania genetyczne.
Objawy
Kluczowe problemy związane z ADHD manifestują się na różne sposoby. W przypadku dzieci mogą to być:
- Trudności w skupieniu uwagi w klasie
- Problemy z wykonywaniem zadań
- Łatwe rozpraszanie się
- Niemożność cichej zabawy
- Frustracja związana z czekaniem
- Niepokój i nadmierne ruchy
- Przerywanie gier i zabaw
- Nadmierna aktywność na siedzeniu
- Częste gubienie rzeczy potrzebnych do zadań
W miarę dorastania dzieci, objawy ADHD zwykle łagodnieją i zmieniają się. U dorosłych i starszych nastolatków objawy ADHD mogą różnić się od typowych zachowań dziecięcych. Mogą objawiać się jako:
- Trudności w organizacji działań
- Uczucia niepokoju
- Przerywanie rozmów
- Nadmierne gadulstwo
- Trudności w utrzymaniu spokoju
- Unikanie projektów wymagających długotrwałego skupienia
