Rzeżączka to jedna z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową, czasami nazywana «klaskaniem». Dotyka setki tysięcy mężczyzn i kobiet każdego roku w Stanach Zjednoczonych.
Każdego roku notuje się około 78 milionów nowych przypadków rzeżączki. W samych Stanach Zjednoczonych występuje około 820 000 nowych infekcji rocznie. Niestety, nie wszystkie przypadki są diagnozowane i zgłaszane – w 2013 roku zgłoszono jedynie 330 000 przypadków.
Rzeżączka jest stosunkowo łatwa do leczenia, jednak może prowadzić do poważnych i czasami trwałych komplikacji. U kobiet, zakażenie rzeżączką może prowadzić do zapalenia narządów miednicy mniejszej, co z kolei może skutkować bezpłodnością.
U mężczyzn powikłania obejmują zapalenie najądrza, które jest stanem zapalnym struktury odpowiadającej za transport plemników, a także niepłodność.
Szybkie fakty dotyczące rzeżączki
- Rzeżączka jest wywoływana przez bakterię Neisseria gonorrhoeae.
- Może być przekazywana z matki na dziecko podczas porodu.
- Rzeżączkę często współwystępuje z zakażeniem chlamydią.
- Nieleczona rzeżączka zwiększa ryzyko zakażenia wirusem HIV.
Objawy
Objawy rzeżączki mogą być nieobecne, nawet jeśli infekcja jest aktywna. Mogą pojawić się w ciągu 1-14 dni po ekspozycji na bakterie.
Mężczyźni i kobiety mogą doświadczać nieco różnych objawów:
Mężczyźni:
- biały, żółty lub zielony wyciek z cewki moczowej przypominający ropę
- ból w jądrach lub mosznie
- bolesne lub częste oddawanie moczu
- swędzenie, ból lub krwawienie podczas wypróżniania
- swędzenie, trudności w połykaniu lub obrzęk węzłów chłonnych szyi
- ból oka, wrażliwość na światło lub wyciek z oka przypominający ropę
- czerwone, spuchnięte, ciepłe, bolesne stawy
Kobiety:
- bolesne współżycie seksualne
- gorączka
- żółty lub zielony upław
- obrzęk sromu
- krwawienie między miesiączkami
- cięższe miesiączki
- krwawienie po stosunku
- wymioty i ból brzucha lub miednicy
- bolesne lub częste oddawanie moczu
- swędzenie, ból lub krwawienie podczas wypróżniania
- ból gardła, trudności w połykaniu lub obrzęk węzłów chłonnych szyi
- ból oka, wrażliwość na światło i wyciek z oka przypominający ropę
- czerwone, spuchnięte, ciepłe, bolesne stawy
Leczenie
Po wystąpieniu objawów lekarz może zalecić test na rzeżączkę, który można wykonać na podstawie próbki moczu lub wymazu z dotkniętego obszaru. Wymazy pobierane są zazwyczaj z penisa, szyjki macicy, cewki moczowej, odbytu oraz gardła.
Dostępne są także zestawy domowe dla kobiet, zawierające wymazy z pochwy, które są wysyłane do laboratorium, a wyniki przekazywane bezpośrednio pacjentowi.
Jeśli wynik testu jest pozytywny, zarówno osoba zakażona, jak i jej partner będą musieli przejść leczenie, które zazwyczaj obejmuje:
- Antybiotyki – lekarz prawdopodobnie przepisze zarówno zastrzyk ceftriaksonu, jak i doustną azytromycynę.
- Powstrzymywanie się od stosunku seksualnego – do momentu zakończenia leczenia, aby uniknąć powikłań oraz rozprzestrzeniania infekcji.
- W niektórych przypadkach konieczne może być powtórzenie testów – nie zawsze jest to wymagane, aby upewnić się, że leczenie przyniosło efekty. Jednak CDC zaleca ponowne badanie niektórych pacjentów, a decyzję podejmuje lekarz; test należy powtórzyć 7 dni po zakończeniu leczenia.
Jeśli kobieta jest w ciąży i jest zarażona rzeżączką, niemowlę otrzyma maść do oczu, aby zapobiec przeniesieniu infekcji. W przypadku wystąpienia zakażenia oka może być konieczne podanie antybiotyków.
Przyczyny
Rzeżączka jest infekcją wywołaną przez bakterię Neisseria gonorrhoeae. Wpływa nie tylko na układ rozrodczy, ale także na błony śluzowe jamy ustnej, gardła, oczu oraz odbytnicy.
Infekcja przenoszona jest przez kontakt seksualny z osobą zakażoną, obejmujący penis, pochwę, odbyt lub usta. Warto dodać, że mężczyźni nie potrzebują wytrysku, aby przekazać lub nabyć rzeżączkę.
Rzeżączkę można również przekazać od zakażonej matki dziecku podczas porodu.
Chociaż wszyscy aktywni seksualnie są narażeni na ryzyko zakażenia rzeżączką, najwyższe wskaźniki występują wśród nastolatków, młodych dorosłych oraz Afroamerykanów.
Zapobieganie
Istnieje wiele sposobów na zapobieganie zakażeniu lub przenoszeniu rzeżączki, w tym:
- abstynencja od seksu
- używanie prezerwatyw podczas stosunków pochwowych lub analnych
- stosowanie kondomów lub matek dentystycznych podczas kontaktów oralnych
- zachowanie wzajemnej monogamii z jednym partnerem
Osoby powinny skonsultować się z lekarzem, jeśli oni lub ich partner seksualny byli narażeni na rzeżączkę lub jeśli występują jakiekolwiek objawy infekcji.
Komplikacje
Rzeżączka może prowadzić do poważnych powikłań, co podkreśla potrzebę szybkiej diagnozy i leczenia, gdy symptomy się pojawią.
U kobiet rzeżączka może prowadzić do:
- zapalenia narządów miednicy mniejszej, które może prowadzić do ropni
- przewlekłego bólu miednicy
- bezpłodności
- ciąży pozamacicznej, w której zarodek przyczepia się poza macicą
U mężczyzn zakażenie rzeżączkowe może prowadzić do:
- zapalenia najądrza, które kontroluje produkcję plemników
- bezpłodności
Zarówno mężczyźni, jak i kobiety są narażeni na rozwój zagrażającej życiu rozsianej infekcji gonokokowej, gdy rzeżączka nie jest leczona. Ten typ infekcji charakteryzuje się często:
- gorączką
- artretyzmem
- zapalenie pochewki ścięgna, które powoduje obrzęk wokół ścięgien
- zapalenie skóry
Osoby zarażone rzeżączką są także bardziej narażone na zakażenie wirusem HIV lub, jeśli już są zakażone, rozprzestrzenianie wirusa HIV razem z rzeżączką.
Dodatkowo, zakażone kobiety w ciąży mogą przekazać infekcję dziecku podczas porodu, co może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak ślepota czy zagrażające życiu zakażenie krwi.
Kobiety zarażone rzeżączką są również narażone na zwiększone ryzyko porodu przedwczesnego lub porodu martwego, jeśli nie otrzymają odpowiedniego leczenia.
Nowe Badania i Statystyki (2024)
W 2024 roku badania wskazują na znaczny wzrost przypadków rzeżączki, co jest alarmujące. Nowe dane sugerują, że liczba zakażeń wzrosła o 10% w porównaniu do roku poprzedniego. Ustalono, że szczególnie narażeni są młodzi dorośli oraz osoby korzystające z usług seksualnych. Warto zauważyć, że w wielu przypadkach rzeżączka współwystępuje z innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, co zwiększa ryzyko poważnych powikłań zdrowotnych.
Ponadto, badania dowodzą, że niektóre szczepy Neisseria gonorrhoeae stają się coraz bardziej oporne na standardowe leczenie antybiotykami. Dlatego lekarze zalecają regularne testy na choroby przenoszone drogą płciową oraz stosowanie prezerwatyw jako podstawowej metody ochrony. W odpowiedzi na tę sytuację, organizacje zdrowotne wprowadzają nowe kampanie informacyjne, aby zwiększyć świadomość i zachęcić do profilaktyki oraz wczesnej diagnozy.
