Miażdżyca tętnic jest stanem, w którym tętnice stają się zwężone i stwardniałe z powodu nagromadzenia płytki nazębnej wokół ściany tętnicy.
Jest również znany jako miażdżyca naczyń krwionośnych.
Choroba zaburza przepływ krwi w organizmie, stwarzając ryzyko poważnych powikłań. Ten artykuł wyjaśni, jak i dlaczego rozwija się miażdżyca, a także jej objawy i leczenie.
Czym jest miażdżyca?
Miażdżyca jest zwężeniem tętnic z powodu gromadzenia się płytki nazębnej na ścianach tętnic.
Tętnice przenoszą krew z serca do reszty ciała. Są pokryte cienką warstwą komórek, które utrzymują ich gładkość i umożliwiają swobodny przepływ krwi. Nazywa się to śródbłonkiem.
Miażdżyca rozpoczyna się, gdy śródbłonek ulega uszkodzeniu, umożliwiając wzrost szkodliwego typu cholesterolu w ścianie tętnicy.
Ciało wysyła rodzaj białych krwinek, aby oczyścić ten cholesterol, ale czasami komórki utkną w miejscu dotkniętym chorobą.
Z biegiem czasu płytka może się gromadzić, powstaje z cholesterolu, makrofagów, wapnia i innych substancji z krwi.
Czasami tablica powiększa się do określonej wielkości i przestaje rosnąć, powodując indywidualne problemy. Czasami jednak tablica zapycha tętnicę, zakłócając przepływ krwi w organizmie. Powoduje to, że skrzepy krwi są bardziej prawdopodobne, co może prowadzić do stanów zagrażających życiu.
W niektórych przypadkach tablica ostatecznie pęka. Jeśli tak się stanie, płytki krwi gromadzą się w dotkniętym obszarze i mogą się skleić, tworząc skrzepy krwi. Może to zablokować tętnicę, prowadząc do zagrażających życiu powikłań, takich jak udar i atak serca.
Stan ten może wpływać na całe drzewo tętnicy, ale głównie wpływa na większe tętnice o wysokim ciśnieniu.
Objawy
Pierwsze oznaki miażdżycy mogą zacząć się rozwijać w okresie dojrzewania, ze smugami białych krwinek pojawiających się na ścianie tętnicy. Najczęściej nie występują żadne objawy, dopóki płytka nie pęknie lub przepływ krwi jest bardzo ograniczony. To zwykle trwa wiele lat.
Objawy zależą od wpływu na tętnice.
Tętnice szyjne
Tętnice szyjne dostarczają krew do mózgu. Ograniczone ukrwienie może prowadzić do udaru, a dana osoba może odczuwać szereg objawów związanych z miażdżycą w tym obszarze, w tym:
- słabość
- trudności w oddychaniu
- bół głowy
- drętwienie twarzy
- paraliż
Tętnice wieńcowe
Tętnice wieńcowe dostarczają krew do serca. Gdy dopływ krwi do serca jest ograniczony, może powodować dusznicę bolesną i zawał serca.
Objawy obejmują:
- wymioty
- skrajny niepokój
- ból w klatce piersiowej
- kaszel
- czuć się słabo
Tętnice nerkowe
Tętnice nerkowe dostarczają krew nerkom. Jeśli dopływ krwi stanie się ograniczony, istnieje poważne ryzyko rozwoju przewlekłej choroby nerek.
Osoba z zablokowaniem tętnicy nerkowej może doświadczać:
- utrata apetytu
- obrzęk dłoni i stóp
- Trudności z koncentracją
Leczenie
Leczenie miażdżycy jest ważne w zapobieganiu powikłaniom.
Możliwości leczenia obejmują zmiany stylu życia, różne leki i interwencje chirurgiczne. Ważne jest jednak, aby lekarz prawidłowo diagnozował miażdżycę, aby upewnić się, że tętnice powracają do pełnej sprawności.
Diagnoza
Osoby zagrożone rozwojem miażdżycy powinny zostać przebadane, ponieważ objawy nie występują, dopóki nie rozwinie się choroba sercowo-naczyniowa. Diagnoza zostanie oparta na historii medycznej, wynikach testu i egzaminie.
Inne testy obejmują:
Badania krwi
Mierzą one ilość cukru, tłuszczu i białka we krwi. Jeśli występuje wysoki poziom tłuszczu i cukru, może to wskazywać na zwiększone ryzyko miażdżycy.
Fizyczny egzamin
Lekarz będzie słuchał tętnic za pomocą stetoskopu, aby sprawdzić, czy w wyniku nierównomiernego przepływu krwi dochodzi do „dziwnego” hałasu. Jeśli zostanie to usłyszane, może to oznaczać, że płytka blokuje przepływ krwi.
Może również występować bardzo słaby puls poniżej obszaru zwężenia tętnicy. Czasami nie ma wykrywalnego pulsu.
Dotknięta kończyna może mieć nienormalnie niskie ciśnienie krwi.
Może występować pulsujące wybrzuszenie za kolanem lub w jamie brzusznej, co wskazuje na obecność tętniaka.
Tam, gdzie przepływ krwi jest ograniczony, rany mogą również nie zagoić się prawidłowo. Lekarz może sprawdzić ten rodzaj rany.
Ultradźwięki: Skaner ultradźwiękowy może sprawdzić ciśnienie krwi w różnych częściach ciała. Zmiany ciśnienia wskazują, gdzie tętnice mogą mieć zatkany przepływ krwi.
TK: To może być wykorzystane do znalezienia tętnic, które są utwardzone i zwężone.
Osoby, u których istnieje ryzyko rozwoju miażdżycy, zostaną prawdopodobnie poinformowane przez lekarza o zmianie stylu życia i utrzymaniu prawidłowej masy ciała. W niektórych przypadkach leczenie może obejmować leczenie lub operację.
Możliwości leczenia
Zakres leczenia miażdżycy obejmuje:
Zmiany stylu życia: skupiają się na zarządzaniu wagą, aktywności fizycznej i zdrowej diecie. Lekarz może zalecić spożywanie pokarmów bogatych w błonnik rozpuszczalny i ograniczających spożycie tłuszczów nasyconych, sodu i alkoholu.
Leki: Leki przeciwpłytkowe mogą zapobiegać gromadzeniu się płytki nazębnej lub zapobiegać powstawaniu zakrzepów krwi. Inne, takie jak statyny, mogą być przepisywane w celu obniżenia poziomu cholesterolu, a inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE) mogą pomóc obniżyć ciśnienie krwi.
Operacja: Ciężkie przypadki miażdżycy można leczyć za pomocą zabiegów chirurgicznych, takich jak angioplastyka lub pomostowanie tętnic wieńcowych (CABG).
Angioplastyka obejmuje rozszerzenie tętnicy i otwarcie blokady, aby krew mogła ponownie przepłynąć prawidłowo.CABG jest inną formą chirurgii, która może poprawić przepływ krwi do serca poprzez zastosowanie tętnic z innych części ciała w celu ominięcia zwężonej tętnicy wieńcowej.
Zapobieganie
Zapobieganie rozwojowi miażdżycy jest jednym z najlepszych sposobów leczenia tej choroby.
Kroki ograniczające ryzyko nagromadzenia się płytki obejmują:
Dieta: Staraj się unikać tłuszczów nasyconych, które zwiększają poziom złego cholesterolu. Następujące pokarmy są bogate w tłuszcze nienasycone i pomagają utrzymać niski poziom cholesterolu:
- Oliwa z oliwek
- awokado
- orzechy włoskie
- oleista ryba
- orzechy
- posiew
Ćwiczenie: Ćwiczenie poprawi kondycję fizyczną, obniży ciśnienie krwi i pomoże w utracie wagi.
Nie palić: Palenie jest jednym z głównych czynników ryzyka miażdżycy, a także podnosi ciśnienie krwi. Palacze powinni rzucić palenie tak szybko, jak to możliwe i zorganizować spotkanie z lekarzem na temat sposobów rezygnacji i radzenia sobie z objawami odstawienia.
Przyczyny
Pewne czynniki mogą uszkodzić wewnętrzny obszar tętnicy i prowadzić do miażdżycy.
Czynniki te obejmują:
- wysokie ciśnienie krwi
- wysoki poziom cholesterolu
- palenie
- wysoki poziom cukru we krwi
Miażdżyca a miażdżyca
Miażdżyca i miażdżyca są różnymi stanami.
- Arterioskleroza jest usztywnieniem lub stwardnieniem ścian tętnic.
- Miażdżyca jest zwężeniem tętnicy z powodu gromadzenia się płytki nazębnej. Miażdżyca jest specyficznym typem miażdżycy.
Wszyscy ludzie z miażdżycą mają miażdżycę, ale ci z miażdżycą niekoniecznie muszą mieć miażdżycę. Jednak oba terminy są często używane z tym samym znaczeniem.
Komplikacje
Miażdżyca może prowadzić do poważnych i długotrwałych powikłań.
Może bezpośrednio przyczyniać się do choroby wieńcowej, szyjnej i obwodowej serca. W chorobie niedokrwiennej serca zwężają się tętnice bliskie sercu. Choroba tętnic szyjnych wpływa na tętnice w pobliżu mózgu w ten sam sposób, a choroba tętnic obwodowych wpływa na dopływ krwi do kończyn.
Mogą one prowadzić do szeregu niebezpiecznych komplikacji, w tym:
- Choroby serca i niewydolność serca: serce może nie być w stanie pompować wystarczającej ilości krwi w organizmie lub może nie wypełnić wystarczającej ilości krwi.
- Zawał serca: Jest to nagły wypadek medyczny, w którym dopływ krwi zostaje zablokowany. Może zagrażać życiu.
- Niewydolność nerek: Nerki mogą przestać działać, jeśli nie otrzymują wystarczającej ilości krwi.
- Tętniak: Jest to poważny stan, w którym ściany tętnicy wybrzuszają się, czasem pękają i powodują potencjalnie śmiertelne krwawienie wewnętrzne.
- Udar: Udar jest awarią medyczną, w której dopływ krwi do mózgu jest zablokowany, głodzący mózg tlenu. To może zabić komórki mózgowe.
- Arytmia: Miażdżyca może prowadzić do nieprawidłowych rytmów serca i kołatania serca.
Czynniki ryzyka
Niektóre osoby mają większe ryzyko rozwoju choroby. Obejmują one
- Cukrzyca: Osoby z źle kontrolowaną cukrzycą i często wysokim poziomem glukozy we krwi są bardziej podatne na rozwój miażdżycy.
- Genetyka: Ludzie, którzy mają rodzica lub rodzeństwo z miażdżycą i chorobą sercowo-naczyniową, mają o wiele większe ryzyko rozwoju miażdżycy niż inni.
- Zanieczyszczenie powietrza: Narażenie na zanieczyszczenie powietrza wydaje się zwiększać ryzyko narastania cholesterolu w tętnicach wieńcowych.
Osoby narażone na te czynniki ryzyka powinny szczególnie uważać na utrzymywanie diety o niskiej zawartości tłuszczu i niskiej zawartości sodu oraz unikanie spożycia tytoniu.
