Przełyk Barretta to stan, w którym normalna błona śluzowa przełyku, łączącego jamę ustną z żołądkiem, zostaje zastąpiona tkanką, która przypomina wyściółkę jelita. Ta metaplazja jelitowa jest rzadkim, ale niepokojącym zjawiskiem.
Choć przyczyny tego schorzenia wciąż nie są do końca poznane, dotyczy ono jedynie 1,6 do 3 procent populacji. Osoby z przełykiem Barretta narażone są na wyższe ryzyko rozwoju gruczolakoraka przełyku, rzadkiej formy nowotworu, który może pojawić się w wyniku tego schorzenia.
Z danych National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) wynika, że każdego roku około 0,5 procent pacjentów z przełykiem Barretta rozwija nowotwór. Najczęściej stwierdza się tę chorobę u ludzi z przewlekłą chorobą refluksową przełyku (GERD), która jest schorzeniem, w którym kwas żołądkowy cofa się do przełyku, wywołując ból i dyskomfort.
Szybkie fakty dotyczące przełyku Barretta
Poniżej przedstawiam kilka kluczowych informacji na temat przełyku Barretta. Więcej szczegółów można znaleźć w głównym artykule:
- Przełyk Barretta występuje najczęściej u osób z długotrwałym GERD.
- Nie ma specyficznych objawów związanych ze zmianą tkankową w przełyku Barretta.
- Osoby z tym stanem często doświadczają objawów GERD, takich jak ból w klatce piersiowej.
- Osoby z przełykiem Barretta mają nieco wyższe ryzyko zachorowania na raka w porównaniu do reszty populacji.
- Zmiany tkankowe związane z przełykiem Barretta mogą być leczone operacyjnie.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Podobnie jak w przypadku wielu schorzeń, pewne grupy ludzi są bardziej narażone na rozwój przełyku Barretta. NIDDK szacuje, że 5 do 10 procent osób cierpiących na GERD rozwija przełyk Barretta.
Do grup ryzyka należą:
- Osoby z nadwagą lub otyłością.
- Osoby z GERD trwającym dłużej niż 5 lat.
- Osoby powyżej 50. roku życia regularnie przyjmujące leki na GERD.
- Palacze.
W przypadku osób, które nie ukończyły 30. roku życia, gdy objawy GERD się zaczynają, ryzyko również może być podwyższone. Mężczyźni rozwijają przełyk Barretta dwa razy częściej niż kobiety, a szczególnie narażeni są mężczyźni kaukaskiego pochodzenia.
Istnieją również czynniki mogące zmniejszyć ryzyko wystąpienia przełyku Barretta, w tym:
- Historia zakażeń wywołanych przez bakterie.
- Regularne stosowanie aspiryny lub innych leków przeciwzapalnych.
- Dieta bogata w owoce, warzywa oraz niektóre witaminy.
Objawy
Mimo że wiele osób z przełykiem Barretta nie odczuwa żadnych specyficznych objawów, ci, którzy mają ten stan, często doświadczają symptomów GERD, takich jak:
- Zgaga, czyli palący ból w klatce piersiowej.
- Trudności w połykaniu.
- Ból w klatce piersiowej.
Większość pacjentów z przełykiem Barretta nie wykazuje widocznych objawów, co może utrudniać diagnozę.
Diagnoza
Średni wiek rozpoznania przełyku Barretta to 55 lat, według NIDDK. Aby postawić diagnozę, lekarze mogą zlecić badanie endoskopowe przełyku, żołądka i jelit. W trakcie tej procedury można również pobrać próbkę tkanki (biopsję).
Endoskopia, wykonywana w lekkiej sedacji, wykorzystuje specjalne narzędzia z kamerą do oceny zmian w tkankach przełyku. Trudność w przeprowadzeniu biopsji polega na tym, że nie wszystkie obszary przełyku są dotknięte chorobą, dlatego lekarze zazwyczaj wykonują co najmniej osiem biopsji, aby uzyskać pełniejszy obraz.
Tkanka normalna różni się od tkanki dotkniętej przełykiem Barretta. Normalna błona śluzowa jest blada i gładka, podczas gdy zmieniona tkanka ma czerwony, aksamitny wygląd.
Leczenie
Leczenie przełyku Barretta zależy od stopnia zmian w tkankach oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Zabiegi w przypadku łagodnych zmian
- Regularne kontrole endoskopowe co 1 rok, a następnie co 3 lata (dla osób bez zmian w tkankach).
- Kontrole co 6 miesięcy do 1 roku (dla osób z łagodnymi zmianami tkanki).
- Leki stosowane w leczeniu objawów GERD.
- Możliwe operacje mające na celu zapobieżenie refluksowi kwasu żołądkowego.
Przełyk Barretta nie jest leczony jedynie poprzez kontrolowanie objawów GERD, ale terapie te ułatwiają lekarzom monitorowanie zmian w tkankach.
Zabiegi w przypadku poważniejszych zmian
- Resekcja endoskopowa: usunięcie nieprawidłowych komórek za pomocą endoskopu.
- Ablacja falami radiowymi: usunięcie nieprawidłowej tkanki w przełyku za pomocą ciepła.
- Krioterapia: stosowanie zimnej cieczy do terapii komórek, co powoduje ich uszkodzenie.
- Terapia fotodynamiczna: wrażliwość nienormalnych komórek na światło poprzez zastosowanie specjalnych substancji chemicznych, które są następnie niszczone za pomocą lasera.
- Endoskopowa resekcja błony śluzowej: usunięcie tkanki Barretta przez endoskop.
- Esophagektomia: usunięcie nieprawidłowych obszarów przełyku z rekonstrukcją za pomocą żołądka lub jelita cienkiego.
Lekarze mogą również przepisać leki na GERD, takie jak inhibitory pompy protonowej, które są skuteczne w zmniejszaniu produkcji kwasu żołądkowego.
Przykłady inhibitorów pompy protonowej to omeprazol, lanzoprazol i esomeprazol.
Zmiany stylu życia
Dodatkowo, wprowadzenie kilku zmian w stylu życia może pomóc w redukcji objawów refluksu przełyku:
- Utrzymanie zdrowej wagi ciała.
- Unikanie noszenia obcisłych ubrań.
- Rzucenie palenia.
- Unikanie pochylania się i leżenia po jedzeniu.
- Podniesienie głowy łóżka o 15 do 20 cm poprzez umieszczenie klocków pod nogami.
Niektóre pokarmy i napoje mogą nasilać objawy GERD. Eliminacja ich z diety może przynieść ulgę. Do takich produktów należą:
- Tłuste potrawy.
- Kawa.
- Czekolada.
- Mięta pieprzowa.
- Pikantne dania.
- Pomidory i produkty pomidorowe.
- Alkohol.
Jedzenie mniejszych, częstszych posiłków zamiast trzech dużych może również pomóc w łagodzeniu objawów GERD.
Osoby z objawami refluksu przełyku lub pytaniami dotyczącymi ryzyka zachorowania na przełyk Barretta powinny skonsultować się z lekarzem.
Nowe badania i dane z 2024 roku
W 2024 roku ukazały się nowe badania, które dostarzyły świeżych informacji na temat przełyku Barretta. Naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Warszawie przeprowadzili badania, które wykazały, że regularne badania endoskopowe mogą znacznie zwiększyć szanse na wczesne wykrycie zmian nowotworowych u pacjentów z tym schorzeniem. W badaniach stwierdzono, że pacjenci, którzy regularnie uczestniczą w kontrolach, mają o 30% mniejsze ryzyko rozwoju raka przełyku.
Dodatkowo, nowe terapie, takie jak ablacja endoskopowa, zyskały na popularności i wykazały skuteczność w eliminacji nieprawidłowych komórek w przełyku. Zastosowanie terapii fotodynamicznej również przynosi obiecujące wyniki, co sugeruje, że można zmniejszyć ryzyko transformacji nowotworowej.
Dane z 2024 roku wskazują również, że zmiany w diecie oraz stylu życia mają kluczowe znaczenie w zarządzaniu objawami GERD, co z kolei może wpływać na zmniejszenie ryzyka przełyku Barretta. Badania wykazały, że pacjenci, którzy wprowadzili zdrowe nawyki żywieniowe, mieli o 25% mniejsze ryzyko rozwoju choroby.
W kontekście leczenia, nowe leki, takie jak inhibitory pompy protonowej nowej generacji, oferują lepszą kontrolę nad objawami GERD, co stanowi istotny krok w kierunku zmniejszenia ryzyka wystąpienia przełyku Barretta.
