Choroba zapalna miednicy to stan zapalny żeńskich narządów rozrodczych, który może prowadzić do powstawania blizn w postaci włóknistych pasm, łączących różne tkanki i narządy. Może wpływać na macicę, szyjkę macicy, jajowody oraz jajniki.
Powikłania związane z PID obejmują przewlekły ból miednicy, ciążę pozamaciczną oraz problemy z płodnością. Według Centers for Disease Control and Prevention (CDC), 1 na 8 kobiet z chorobą zapalną miednicy mniejszej ma trudności z zajściem w ciążę.
Większość przypadków PID wynika z nieleczonych infekcji w obrębie pochwy lub szyjki macicy, które mogą się rozprzestrzeniać. Infekcje przenoszone drogą płciową (STI) są najczęstszą przyczyną, ale mogą też wystąpić z innych powodów.
W badaniach National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) z lat 2013-2014 wykazano, że 4,4% z 1171 badanych kobiet w wieku reprodukcyjnym w Stanach Zjednoczonych miało kiedykolwiek PID. Każdego roku w USA diagnozuje się około 800 000 kobiet z tą chorobą.
Szybkie Fakty o Zapaleniu Narządów Miednicy Mniejszej
- Choroba zapalna miednicy mniejszej (PID) najczęściej wynika z nieleczonej infekcji przenoszonej drogą płciową lub innej infekcji ginekologicznej.
- Objawy mogą być subtelne, ale mogą obejmować ból oraz gorączkę.
- Nieleczona PID może prowadzić do blizn, problemów z płodnością lub ropnia.
- Leczenie zazwyczaj polega na podawaniu antybiotyków, ale w niektórych przypadkach konieczna może być operacja.
- Strategie prewencyjne obejmują praktykowanie bezpiecznego seksu i ograniczenie liczby partnerów seksualnych.
Objawy
Wiele kobiet z PID nie doświadcza żadnych objawów. Kiedy jednak się pojawiają, mogą mieć różny charakter – od łagodnych do bardzo silnych. Nieleczona PID może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Możliwe objawy to:
- silny ból w okolicy miednicy
- gorączka
- zmęczenie
- krwawienie lub plamienie między miesiączkami
- nieregularne miesiączki
- ból w dolnej części pleców i odbytnicy
- ból podczas stosunku płciowego
- nietypowe upławy
- częste oddawanie moczu
- wymioty
Czasami objawy mogą przypominać torbiel jajnika, zapalenie wyrostka robaczkowego, endometriozę lub infekcję dróg moczowych. Choroba może przybierać formę ostrą, trwającą do 30 dni, lub przewlekłą, jeśli utrzymuje się dłużej.
Jednym z wyzwań w leczeniu PID jest zróżnicowanie objawów. Niektóre kobiety mogą nie mieć żadnych objawów. Każda osoba, która doświadcza objawów lub podejrzewa, że mogła być narażona na STI, powinna jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
Komplikacje
Jeżeli PID nie jest leczona, mogą wystąpić poważne powikłania, takie jak:
- blizny, które mogą prowadzić do problemów z płodnością
- nawracająca choroba zapalna miednicy
- silny ból miednicy
- ropień tubowo-jajnika
Wiele kobiet dowiaduje się o PID dopiero w momencie, gdy zgłaszają się na pomoc medyczną z powodu niepłodności. Ryzyko bezpłodności w przypadku PID wynosi 20%, natomiast ryzyko ciąży pozamacicznej to 9%. Szansa na przewlekły ból miednicy wynosi 18%.
Przyczyny i Czynniki Ryzyka
PID zwykle rozpoczyna się od infekcji w obrębie pochwy, która rozprzestrzenia się na szyjkę macicy, a następnie może objąć jajowody i jajniki.
Zakażenie może być spowodowane przez bakterie, grzyby lub pasożyty, jednak najczęściej występuje jedna lub więcej grup bakterii. Bakterie przenoszone drogą płciową, takie jak chlamydia i rzeżączka, są najczęstszymi przyczynami PID.
Według Amerykańskiego Towarzystwa Lekarzy Rodzinnych (AFP), 80 do 90% kobiet z chlamydią i 10% osób z rzeżączką nie wykazuje objawów. U około 10-15% kobiet z chlamydią lub rzeżączką rozwija się PID jako wtórna infekcja.
Czynniki Ryzyka
Oprócz chorób przenoszonych drogą płciową, istnieje wiele innych czynników ryzyka, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo rozwoju PID:
- poród, poronienie lub aborcja, gdy bakterie dostaną się do pochwy
- stosowanie wewnętrznych urządzeń antykoncepcyjnych (IUD), które mogą zwiększać ryzyko infekcji
- biopsja endometrium, która zwiększa ryzyko infekcji i późniejszego PID
- zapalenie wyrostka robaczkowego, które może nieznacznie zwiększyć ryzyko, jeśli infekcja rozprzestrzeni się do miednicy
Kto Najbardziej Narażony?
Kobiety są bardziej narażone na rozwój PID, jeśli:
- są aktywne seksualnie i mają mniej niż 25 lat
- mają wielu partnerów seksualnych
- nie stosują barierowych metod antykoncepcyjnych
- stosują douching
Najczęściej choroba ta występuje u kobiet w wieku od 15 do 29 lat.
Diagnoza
Lekarz zada pytania dotyczące objawów i przeprowadzi badanie miednicy, aby sprawdzić tkliwość. Następnie przeprowadzane są testy w kierunku chlamydii i rzeżączki.
Można pobrać wymaz z szyjki macicy lub cewki moczowej. Zleca się również badania krwi i moczu. W celu oceny stanu zapalnego w jajowodach można zastosować badanie ultrasonograficzne.
Czasami używa się laparoskopu, aby ocenić obszar miednicy – w razie potrzeby można pobrać próbki tkanek.
Leczenie
Wczesne leczenie PID jest kluczowe w zapobieganiu powikłaniom, takim jak niepłodność.
Leczenie Antybiotykami
Podstawowym sposobem leczenia jest terapia antybiotykowa. Ważne jest, aby ściśle przestrzegać zaleceń lekarza i dokończyć pełny cykl leczenia, który zazwyczaj trwa 14 dni.
PID często obejmuje więcej niż jeden rodzaj bakterii, dlatego może być konieczne przyjmowanie dwóch antybiotyków jednocześnie. Jeśli testy wskażą, które bakterie są odpowiedzialne za infekcję, możliwa jest bardziej precyzyjna terapia.
Do najczęściej stosowanych antybiotyków przy PID należą:
- cefoksytyna
- metronidazol
- ceftriakson
- doksycyklina
Jeśli po trzech dniach nie zaobserwuje się poprawy, pacjent powinien skonsultować się z lekarzem w celu rozważenia hospitalizacji lub zmiany leczenia.
Hospitalizacja i Chirurgia
Hospitalizacja może być konieczna, jeśli kobieta z PID jest w ciąży lub ma bardzo poważne objawy. W szpitalu można podawać leki dożylne.
Zabieg chirurgiczny rzadko jest konieczny, ale może być wymagany w przypadku wystąpienia blizn na jajowodach lub ropnia, który wymaga drenażu. Może to być operacja laparoskopowa lub nawet usunięcie jednego lub obu jajowodów. Lekarze starają się nie usuwać obu jajowodów, aby nie pozbawić kobiety możliwości naturalnego zajścia w ciążę.
Partner seksualny kobiety również powinien zostać poddany leczeniu w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową. Ignorowanie tego zagadnienia zwiększa ryzyko nawrotu choroby.
Pacjentka powinna wstrzymać się od stosunków płciowych do momentu zakończenia leczenia.
Zapobieganie
Choć PID może być poważnym stanem, istnieje kilka skutecznych sposobów na zminimalizowanie ryzyka:
- regularne badania przesiewowe, zwłaszcza u osób z wieloma partnerami seksualnymi
- upewnienie się, że partnerzy seksualni są regularnie testowani na infekcje i choroby przenoszone drogą płciową
- unikanie douchingu, który zwiększa ryzyko infekcji
- stosowanie prezerwatyw i praktykowanie bezpiecznego seksu
- nie uprawianie seksu zbyt wcześnie po porodzie lub aborcji
Seks nie powinien być wznowiony, dopóki szyjka macicy nie zamknie się prawidłowo.
Aktualne Badania i Nowe Perspektywy
W 2024 roku badania nad chorobą zapalną miednicy mniejszej koncentrują się na zrozumieniu jej długoterminowych skutków zdrowotnych oraz na skuteczniejszym leczeniu. Ostatnie badania wykazały, że wczesne diagnozowanie i interwencja mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentek oraz zredukować ryzyko powikłań.
Ponadto, badania pokazują, że stosowanie nowoczesnych metod diagnostycznych, takich jak testy molekularne, może pozwolić na szybsze wykrycie patogenów odpowiedzialnych za PID. Wzrost świadomości społecznej na temat chorób przenoszonych drogą płciową oraz znaczenie regularnych badań kontrolnych mogą przyczynić się do zmniejszenia liczby przypadków PID.
Analizy epidemiologiczne wskazują również na potrzebę dalszego badań nad czynnikami ryzyka i skutecznością strategii prewencyjnych, aby lepiej zrozumieć, jak można minimalizować ryzyko wystąpienia tej poważnej choroby.
