Ścięgno Achillesa łączy mięśnie łydek z piętą i biegnie w dół tylnej części nogi. Kiedy ścięgno zostaje poddane nadmiernemu wysiłkowi, może stać się zaognione. To właśnie jest zapalenie ścięgna Achillesa.
Ścięgno Achillesa jest największym ścięgnem w ciele. Choć może wytrzymać ogromne obciążenia, jest również podatne na kontuzje.
Zapalenie ścięgna Achillesa, znane również jako tendinopatia, zwykle wynika z mikrouszkodzeń, które występują w ścięgnie podczas intensywnych ćwiczeń o dużym wpływie, takich jak bieganie.
Jeśli nie jest leczone, ścięgno może ulec rozerwaniu lub pęknięciu. W łagodnych przypadkach leczenie może wymagać odpoczynku lub zmiany rutyny treningowej, natomiast w cięższych przypadkach może być konieczna operacja.
Leczenie
Leczenie zapalenia ścięgna Achillesa ma na celu złagodzenie bólu oraz zmniejszenie obrzęku. Wybór metody leczenia zależy od ciężkości stanu oraz tego, czy pacjent jest zawodowym sportowcem, czy nie.
Lekarz prawdopodobnie zaproponuje kombinację różnych strategii.
Metody leczenia zapalenia ścięgna Achillesa obejmują:
- Opakowania z lodem: stosowanie ich na ścięgno w momencie wystąpienia bólu lub po wysiłku może przynieść ulgę w bólu i zmniejszyć stany zapalne.
- Odpoczynek: pozwala to na regenerację tkanki. Rodzaj potrzebnego odpoczynku zależy od nasilenia objawów. W łagodnych przypadkach może to oznaczać zmniejszenie intensywności treningu, natomiast poważniejsze przypadki mogą wymagać całkowitego odpoczynku przez kilka dni lub tygodni.
- Podnoszenie stopy: utrzymywanie stopy powyżej poziomu serca może pomóc w redukcji obrzęku.
- Ulgę w bólu: niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, mogą zmniejszyć ból i obrzęk. Osoby z astmą, chorobami nerek lub wątroby powinny skonsultować się z lekarzem przed ich zażyciem.
- Zastrzyki steroidowe: na przykład kortyzon może zmniejszyć obrzęk ścięgien, ale wiąże się z większym ryzykiem pęknięcia ścięgien. Podanie zastrzyku podczas skanowania obszaru za pomocą ultradźwięków może zmniejszyć to ryzyko.
- Bandaże uciskowe i aparaty ortotyczne: podpórki kostki oraz wkładki do butów mogą wspierać proces gojenia, ponieważ odciążają ścięgno. Podniesienie pięt, co zmienia kąt stopy w bucie, może przynieść ulgę pacjentom z zapaleniem ścięgna Achillesa.
- Terapia falą uderzeniową pozaustrojową (ESWT): wykorzystuje fale uderzeniowe o wysokiej energii do stymulacji procesu gojenia. Wyniki nie były jednoznaczne, ale jeśli inne metody nie przynoszą efektów, warto spróbować tej terapii przed rozważeniem operacji.
Zwykle proces gojenia zajmuje od kilku dni do 6 tygodni.
Chirurgia
Chirurgia może naprawić uszkodzenie ścięgna spowodowane zapaleniem ścięgna Achillesa. Amerykańska Akademia Chirurgów Ortopedycznych (AAOS) zaleca przeprowadzenie operacji tylko w przypadku, gdy ból utrzymuje się przez 6 miesięcy lub dłużej.
Najczęstszą procedurą jest recesja gastrocnemiusza, która polega na wydłużeniu jednego z dwóch mięśni łydki, co pozwala na szerszy zakres ruchu kostki.
Rozciągnięcia i ćwiczenia
Fizjoterapeuta może nauczyć pacjenta ćwiczeń rozciągających, które poprawiają elastyczność i zwiększają siłę mięśni łydek.
Oto dwa ćwiczenia, które rekomenduje AAOS.
Rozciąganie łydek
- Pochyl się do przodu, opierając dłonie o ścianę.
- Jedna stopa powinna pozostać na ziemi, z prostą nogą, a druga stopa powinna być przed tobą, z ugiętym kolanem.
- Popchnij biodra w kierunku ściany i przytrzymaj przez 10 sekund.
- Zrelaksuj się i powtórz 20 razy dla każdej stopy.
Obustronny spadek pięty
- Stań na schodach, tak aby przednia część stopy była na krawędzi, a pięta była na zewnątrz, trzymając się poręczy, aby zapewnić sobie równowagę.
- Powoli podnieś pięty i opuść je jak najniżej.
- Powtórz 20 razy.
Oba ćwiczenia powinny być wykonywane powoli i w kontrolowany sposób. Wykonywanie ich w pośpiechu może prowadzić do kontuzji.
Te ćwiczenia mogą pomóc w rehabilitacji ścięgna Achillesa i zapobiegać nawrotom urazów. Fizjoterapia jest zazwyczaj najbardziej efektywna w przypadku nieinsertionalnego zapalenia ścięgna Achillesa.
Objawy
Głównym objawem zapalenia ścięgna Achillesa jest stopniowe nasilenie bólu, które pogarsza się z czasem.
Osoba dotknięta tym schorzeniem może również zauważyć:
- Ból ścięgna Achillesa kilka centymetrów powyżej miejsca, w którym łączy się z piętą.
- Sztywność, osłabienie lub uczucie «sztywnej nogi».
- Łagodny ból w tylnej części nogi po biegu lub ćwiczeniach, który staje się intensywniejszy.
- Ból ścięgna Achillesa, który występuje podczas biegania lub kilka godzin później.
- Ból nasilający się podczas biegania z dużą prędkością, przez dłuższy czas lub podczas wchodzenia po schodach.
- Puchnięcie ścięgna Achillesa lub pojawienie się guza.
- Ścięgno Achillesa wydaje dźwięki «skrzypienia» podczas dotyku lub ruchu.
Diagnoza
Te i inne podobne objawy mogą występować w wielu schorzeniach, dlatego do prawidłowej diagnozy niezbędna jest konsultacja z lekarzem.
Lekarz zapyta o objawy i przeprowadzi badanie fizykalne. Delikatnie dotknie tylnej części kostki i ścięgna, aby zlokalizować źródło bólu lub stanu zapalnego.
Lekarz zbada również stopę i kostkę, aby ocenić zakres ruchu i elastyczność.
Badania obrazowe, takie jak rentgen, MRI lub USG, mogą pomóc w wykluczeniu innych możliwych przyczyn bólu i obrzęku oraz w ocenie uszkodzenia ścięgna.
Możliwe powikłania
Zapalenie ścięgna Achillesa może prowadzić do tendinozy Achillesa, stanu degeneracyjnego, w którym struktura ścięgna ulega zmianie i staje się bardziej podatna na poważne uszkodzenia. Ścięgno może ulec rozerwaniu, co powoduje intensywny ból.
Zapalenie ścięgna i tendinoza to różne stany. Zapalenie ścięgna obejmuje stan zapalny, podczas gdy tendinoza jest procesem degeneracyjnym na poziomie komórkowym, to znaczy nie występuje w nim stan zapalny. Często mylone są z zapaleniem ścięgien. Odpowiednia diagnoza prowadzi do skuteczniejszego leczenia.
Przyczyny
Zapalenie ścięgna Achillesa może rozwijać się na różne sposoby. Niektóre przyczyny są łatwiejsze do uniknięcia niż inne, ale ich świadomość może pomóc w szybkiej diagnozie i zapobieganiu poważnym urazom.
Nieinsertionalne zapalenie ścięgna Achillesa występuje częściej u młodszych, bardziej aktywnych osób. Włókna w centralnej części ścięgna zaczynają się rozkładać, zagęszczać i pęcznieć.
Insertionalne zapalenie ścięgna Achillesa niekoniecznie wiąże się z aktywnością fizyczną. Dotyczy dolnej części ścięgna wprowadzanego do kości piętowej.
Przyczyny zapalenia ścięgna Achillesa obejmują:
- Używanie niewłaściwych lub zużytych butów podczas biegania lub ćwiczeń.
- Brak odpowiedniego rozgrzewania się przed ćwiczeniami.
- Zwiększenie intensywności treningu zbyt szybko, na przykład zwiększenie prędkości biegu lub dystansu.
- Przedwczesne wprowadzanie skoków lub wspinaczka po schodach do programu ćwiczeń.
- Ćwiczenie na twardych lub nierównych nawierzchniach.
- Mięsień łydki jest zraniony lub ma niską elastyczność, co prowadzi do większego obciążenia ścięgna Achillesa.
- Nagła intensywna aktywność fizyczna, na przykład sprint na mecie.
Różnice w budowie stopy, nogi lub kostki również mogą prowadzić do zapalenia ścięgna Achillesa. Płaskostopie lub opadające łuki mogą powodować nadmierne obciążenie ścięgna.
Ostrogi kości to dodatkowe kości, w których ścięgno łączy się z kością. Mogą one ocierać się o ścięgno Achillesa, powodując uszkodzenia i dyskomfort.
Pacjenci przyjmujący antybiotyki fluorochinolowe mogą być bardziej narażeni na zapalenie ścięgien oraz ryzyko ich pęknięcia. W 2008 roku FDA zaleciła dodanie ostrzeżenia na opakowaniach leków, takich jak Cipro (cyprofloksacyna) i Factive (gemifloksacyna).
Ryzyko urazów może nie ustępować nawet po zakończeniu kuracji. Ludzie zgłaszali problemy ze ścięgnami nawet kilka miesięcy po zaprzestaniu stosowania tych leków.
Perspektywy
Powrót do zdrowia zależy od nasilenia zapalenia ścięgien.
AAOS wskazuje, że ból może utrzymywać się przez kilka miesięcy, nawet przy wczesnym leczeniu.
Jeśli ból nie ustępuje po 6 miesiącach, może być konieczna operacja. Osoby, które przeszły operację, mogą nie być w stanie wrócić do sportu lub biegania przez co najmniej 12 miesięcy. Niektórzy mogą nawet nie wrócić do uprawiania swojego sportu.
Profilaktyka oraz wczesne leczenie to najlepsze metody zapobiegania długotrwałym problemom.
Zapobieganie
Zapalenie ścięgna Achillesa nie może być całkowicie uniknięte, ale ryzyko jego wystąpienia można zmniejszyć poprzez świadomość potencjalnych przyczyn oraz stosowanie odpowiednich środków ostrożności.
Oto kilka zasad:
- Różnorodne ćwiczenia: zmieniaj pomiędzy ćwiczeniami o dużym wpływie, takimi jak bieganie, a ćwiczeniami o niskim wpływie, jak pływanie, aby zredukować stres na ścięgno Achillesa.
- Ograniczanie intensywności niektórych ćwiczeń: na przykład zbyt dużo biegania po wzniesieniach może nadmiernie obciążać ścięgno Achillesa.
- Noszenie odpowiednich butów i ich wymiana: dobrze dobrane buty, które wspierają sklepienie i chronią piętę, zmniejszają napięcie w ścięgnie.
- Używanie podparć łukowych wewnątrz butów: może to być pomocne, jeśli obuwie jest w dobrym stanie, ale nie zapewnia odpowiedniego wsparcia łuku.
- Stopniowe zwiększanie intensywności treningu: zapalenie ścięgna Achillesa może wystąpić, gdy ścięgno jest nagle narażone na zbyt duże obciążenie, dlatego ważne jest, aby rozgrzać się oraz stopniowo zwiększać poziom aktywności, co pozwoli mięśniom na adaptację i zmniejszy nacisk na ścięgno.
Kluczowe jest rozciąganie i rozgrzewanie się przed i po treningu. Rozciąganie przyczynia się do elastyczności ścięgna Achillesa, co zmniejsza ryzyko zapalenia ścięgien. Regularne rozciąganie, nawet w dni odpoczynku, dodatkowo poprawia elastyczność.
Jeśli planujesz zakup jakichkolwiek dostępnych bez recepty środków leczenia wymienionych w tym artykule, są one dostępne online.
- Kup pakiety lodu
- Kup ibuprofen
- Kup bandaże kompresyjne
Wybraliśmy powiązane produkty na podstawie ich jakości i przedstawiliśmy ich wady oraz zalety, aby pomóc Ci w podjęciu decyzji, która z opcji będzie dla Ciebie najlepsza. Współpracujemy z niektórymi firmami sprzedającymi te produkty, co oznacza, że Healthline UK oraz nasi partnerzy mogą otrzymać część przychodów, jeśli zdecydujesz się na zakup poprzez podane linki.
