Charakterystyczny zapach emanujący z toalety po spożyciu szparagów jest znany wielu osobom. Jednak nie wszyscy są pod urokiem «siusiu szparagów».
Pomimo znanych korzyści zdrowotnych, szparagi budzą kontrowersje. Niezależnie od tego, czy są zielone, fioletowe, czy białe, ich zdolność do wywoływania odrzutu po kolejnej wizycie w łazience fascynuje ludzi od wieków.
W rzeczywistości pierwsza wzmianka o charakterystycznym zapachu po konsumpcji szparagów sięga XI wieku. Jak wyjaśnił Stephen C. Mitchell z Wydziału Medycyny w Imperial College London w Zjednoczonym Królestwie w artykule opublikowanym w «[…] Pradawni uważali, że szparagi mają właściwości lecznicze» i brali «[…] właściwości generujące nieprzyjemne zapachy jako dowód ich działania.»
Co powoduje ten zapach? I dlaczego wywołuje smutek u niektórych, a u innych nie budzi żadnych negatywnych emocji?
Producenci a nie producenci
Świat dzieli się na dwie grupy ludzi: tych, którzy produkują szparagi, oraz tych, którzy ich nie mają. Nie jest do końca jasne, czy osoby niebędące producentami rzeczywiście wydzielają te nieprzyjemne substancje w moczu, ale poziomy są zbyt niskie, aby mogły zostać wykryte przez wrażliwe nosy.
Istotą problemu jest zagadka, który związek chemiczny jest odpowiedzialny za ten zapach; nikt tak naprawdę nie wie.
Mitchell wyjaśnia, że struktury chemiczne zawierające siarkę często są odpowiedzialne za nieprzyjemne zapachy. Dobrym przykładem są zepsute jajka.
Wcześniejsze badania wykazały, że w moczu po spożyciu zdrowej dawki szparagów występują następujące związki: metanotiol, siarczek dimetylu i dwusiarczek dimetylu. Co ciekawe, te pierwsze dwa związki wykryto również w powietrzu, gdy szparagi są gotowane, co sugeruje, że gotowanie może je zniszczyć.
Czym więc jest winowajca?
Kwas asparagusowy
W swoim artykule Mitchell wskazuje na kwas szparaginowy. Ten trafnie nazwany związek chemiczny, znany również jako kwas 1,2-ditiolano-4-karboksylowy, jest interesującym tematem badań.
Uważa się, że wysokie poziomy kwasu asparagusowego chronią młode pędy szparagów przed pasożytami, które chętnie się nimi żywią.
Struktura chemiczna kwasu szparaginowego jest wysoce odporna na degradację podczas gotowania, pozostawiając nasz układ pokarmowy zdumionym.
Niezależnie od tego, czy winowajcą jest kwas szparaginowy, metanotiol, siarczek dimetylu, dwusiarczek dimetylu czy inny związek, jedno pozostaje pewne: powód, dla którego niektórzy z nas odkrywają zapach szparagów jako odrażający, a inni nie, leży w naszych genach.
Snifferzy kontra nie-snifferzy
Historia szparagów staje się jeszcze bardziej złożona. Oprócz producentów i osób niebędących producentami, niektórzy ludzie mogą wyczuć zapach szparagów, podczas gdy inni go nie odczuwają.
Ci, którzy nie czują zapachu, mają anosmię szparagową, co jest technicznym określeniem niemożności wyczuwania tego aromatu. Świat dzieli się teraz na cztery klasy ludzi.
W zeszłym roku opublikowano wyniki badań, które zidentyfikowały zmiany w genach odpowiedzialnych za węch, zwane genami receptora węchowego, pomiędzy snifferami a osobami nie-snifferami.
W badaniu wzięło udział 6909 mężczyzn i kobiet, a wyniki wykazały, że aż 60 procent z nich miało anosmię szparagową.
Pozostaje pytanie, czy osoby z anosmią szparagową częściej spożywają szparagi niż te, które są narażone na jego zapach.
Nowe badania i odkrycia w 2024 roku
W 2024 roku przeprowadzono szereg badań, które dostarczyły nowych informacji na temat zapachu szparagów. Badania wykazały, że substancje chemiczne wydzielane przez szparagi mogą różnić się w zależności od ich pochodzenia oraz metod uprawy. Naukowcy odkryli, że organiczne szparagi mają tendencję do wytwarzania intensywniejszych zapachów, co może być związane z ich naturalnymi procesami wzrostu.
Inne badania skupiły się na genetyce. Zidentyfikowano konkretne warianty genów, które wpływają na zdolność wyczuwania zapachu szparagów. Okazało się, że osoby z wariantem genu OR2M7 są bardziej wrażliwe na te aromaty, co może tłumaczyć różnice w percepcji zapachu szparagów.
Dodatkowo, wyniki badań sugerują, że spożycie szparagów może wspierać zdrowie układu pokarmowego dzięki zawartości błonnika oraz składników odżywczych, co sprawia, że warto je włączyć do diety, mimo ich kontrowersyjnego zapachu.
