Afinitor (ewololimus), innowacyjny lek przeciwnowotworowy opracowany przez firmę Novartis, wykazuje obiecujące wyniki w terapii zaawansowanego raka piersi. Z danych zaprezentowanych podczas Sympozjum Prezydenckiego w 2011 roku na Europejskim Multidyscyplinarnym Kongresie Onkologicznym w Sztokholmie wynika, że w połączeniu z terapią hormonalną, ewerolimus podwoił czas przeżycia wolnego od progresji choroby, a ryzyko progresji nowotworu zmniejszyło się o 57% w porównaniu do samego eksemestanu.
Hervé Hoppenot, prezes Novartis Oncology, stwierdził:
«Everolimus to pierwszy lek, który wykazuje znaczącą skuteczność w połączeniu z terapią hormonalną u kobiet z ER + HER2-zaawansowanym rakiem piersi, gdzie wciąż istnieje krytyczna luka w leczeniu. Obserwowana wielkość korzyści u tych pacjentek, mimo ich oporności na wcześniejsze terapie hormonalne, wskazuje, że ewerolimus może stanowić istotne nowe podejście terapeutyczne.»
Badania BOLERO-2, z udziałem kobiet po menopauzie z zaawansowanym rakiem piersi ER + HER2, porównywały skuteczność i bezpieczeństwo ewerolimusu stosowanego razem z eksemestanem z samym eksemestanem u pacjentek, które doświadczyły nawrotu lub progresji nowotworu podczas leczenia hormonalnego (letrozol lub anastrazol). BOLERO-2 to akronim od «Breast cancer OraL EveROlimus-2».
Badanie BOLERO-2 miało charakter fazy 3, było podwójnie ślepe, randomizowane, kontrolowane placebo oraz wieloośrodkowe. Uczestniczyło w nim 724 pacjentów w 189 lokalizacjach na całym świecie. Pacjenci zostali losowo przydzieleni do dwóch grup:
- Grupa otrzymująca ewerolimus 10 mg dziennie doustnie oraz eksemestan 25 mg dziennie – 485 pacjentów,
- Grupa placebo oraz eksemestan 25 mg dziennie – 239 pacjentów.
Wyniki pokazały, że czas przeżycia wolnego od progresji choroby (PFS) wynosił średnio 6,9 miesiąca dla pacjentek przyjmujących ewerolimus, podczas gdy dla grupy otrzymującej tylko eksemestan wynosił zaledwie 2,8 miesiąca. Novartis podkreślił, że znacząca poprawa PFS była «stała we wszystkich podgrupach, niezależnie od liczby wcześniejszych terapii, obecności choroby trzewnej, przerzutów do kości oraz wcześniejszego stosowania chemioterapii».
Warto zaznaczyć, że większość kobiet z chorobą przerzutową nie reaguje prawidłowo na początkową terapię hormonalną. Nawet te, które początkowo uzyskują odpowiedź, często rozwijają oporność, co znacznie skraca ich średnią długość życia.
W komórkach nowotworowych znajduje się białko mTOR, kluczowe dla regulacji podziału komórek nowotworowych, wzrostu naczyń krwionośnych odżywiających nowotwór oraz metabolizmu komórkowego. Ewerolimus działa właśnie na szlak mTOR. Eksperci wskazują, że oporność na terapię hormonalną w raku piersi jest często związana z nadmierną aktywacją tego szlaku.
Dane z badania BOLERO-2 zostaną przekazane organom regulacyjnym na całym świecie przed końcem roku, jak informuje Novartis. Co roku na całym świecie diagnozuje się około 220 000 nowych przypadków zaawansowanego raka piersi ER + HER2.
Naukowcy obecnie badają także zastosowanie ewerolimusu w kontekście zaawansowanego raka piersi HER2 +.
Ewerolimus jest już stosowany w ponad 70 krajach, w tym w USA oraz Unii Europejskiej, w niektórych przypadkach zaawansowanego raka nerkowokomórkowego.
Nowe badania i perspektywy w 2024 roku
W 2024 roku naukowcy planują dalsze badania dotyczące ewerolimusu, aby lepiej zrozumieć jego działanie w kontekście różnych typów nowotworów. Oczekuje się, że nowe dane będą dotyczyły nie tylko skuteczności w leczeniu raka piersi, ale również potencjalnych zastosowań w innych nowotworach, takich jak rak płuca czy rak trzustki. W badaniach klinicznych podjęto również próby łączenia ewerolimusu z innymi nowoczesnymi terapiami, co może przynieść nowe możliwości leczenia dla pacjentek.
Ponadto, analiza biomarkerów w przyszłych badaniach ma na celu identyfikację pacjentek, które mogą najbardziej skorzystać z terapii ewerolimusem. Wzrost zainteresowania badaniami nad mechanizmami oporności na terapię hormonalną sprawia, że temat ten zyskuje na znaczeniu w kontekście spersonalizowanej medycyny.
Oczekiwane są również nowe badania dotyczące bezpieczeństwa stosowania ewerolimusu w dłuższej perspektywie czasowej oraz jego wpływu na jakość życia pacjentek. W miarę postępu badań, mamy nadzieję na wprowadzenie innowacyjnych strategii terapeutycznych, które mogłyby znacząco poprawić wyniki leczenia pacjentek z zaawansowanym rakiem piersi. Napisane przez Christiana Nordqvista
