Odwrotna łuszczyca to stan skóry, który objawia się czerwonymi, zapalnymi zmianami w fałdach skórnych. Jest również znana jako łuszczycowy wyprysk. Zmiany te różnią się od innych typów łuszczycy, ponieważ przybierają formę gładkich, lśniących plam.
Najczęściej występują one w takich miejscach jak pachy, pachwiny, podbrzusze oraz inne fałdy skórne. Osoby z nadwagą bądź głębokimi fałdami skórnymi są w grupie podwyższonego ryzyka rozwoju tej formy łuszczycy. Co ciekawe, pacjenci z odwrotną łuszczycą często mają także inne typy łuszczycy w różnych miejscach ciała.
Przyczyny
Przyczyny łuszczycy są złożone. Uważa się, że geny odgrywają kluczową rolę w rozwoju tego schorzenia. Posiadanie genów predysponujących do łuszczycy nie oznacza jednak, że osoba na pewno zachoruje. Kluczowe jest również wystąpienie specyficznych czynników wyzwalających.
Czynniki wywołujące zaostrzenia mogą się różnić między poszczególnymi osobami. Co wywołuje reakcję u jednej osoby, dla innej może być obojętne. Warto zauważyć, że niektóre sytuacje są powszechnie uznawane za katalizatory wybuchów:
- Poważny stres
- Urazy, takie jak zastrzyki, oparzenia słoneczne czy zadrapania (zjawisko znane jako efekt Koebnera)
- Niektóre leki, w tym lit, leki przeciwmalaryczne, Inderal, chinidyna oraz indometacyna
- Infekcje, które wpływają na układ odpornościowy, zwłaszcza infekcje paciorkowcowe i inne infekcje dróg oddechowych
Inne potencjalne czynniki, choć niepotwierdzone w badaniach, to alergie, dieta, a nawet zmiany pogodowe. Prowadzenie dziennika epidemii może pomóc w identyfikacji czynników wpływających na zaostrzenia.
Osoby z historią łuszczycy powinny informować dermatologa o wszystkich przyjmowanych lekach, ponieważ mogą one wpływać na stan skóry.
Objawy
Odwrotna łuszczyca charakteryzuje się czerwonymi, zapalnymi plamami, które jednak nie mają łuszczącej się tekstury typowej dla innych form łuszczycy. Zmiany te są gładkie i błyszczące, co jest efektem występowania ich w fałdach skóry, gdzie ciepło, wilgoć i tarcie wpływają na ich wygląd.
Komplikacje
Zmiany pojawiają się w miejscach, gdzie skóra jest cienka oraz wrażliwa, co naraża je na ryzyko infekcji. Fałdy skórne są ciepłymi i wilgotnymi obszarami, sprzyjającymi rozwojowi drożdży i innych infekcji bakteryjnych.
Uszkodzona lub otwarta skóra łatwiej ulega zakażeniu, a leki stosowane w terapii łuszczycy mogą dodatkowo osłabiać skórę, co zwiększa ryzyko infekcji. Długotrwałe stosowanie tych leków może prowadzić do powstawania rozstępów.
Kiedy iść do lekarza
Każda zmiana w skórze powinna być oceniana przez lekarza, aby zminimalizować ryzyko infekcji i innych komplikacji. Objawy łuszczycy mogą przypominać infekcje, a ich leczenie jest istotne, zwłaszcza gdy zmiany skórne stają się bardziej podatne na zakażenia.
Osoby, które mają łuszczycę, nie muszą zgłaszać się do lekarza przy każdej reakcji zapalnej, o ile są świadome swojego stanu i posiadają odpowiednie leki. Niemniej jednak, w przypadku pojawienia się oznak infekcji, nawet osoby znające swój stan powinny skonsultować się z lekarzem.
Diagnoza
Rozpoznanie łuszczycy opiera się na objawach, badaniu fizykalnym oraz ocenie zmian skórnych. Zmiany występujące w miejscach narażonych na tarcie mogą sugerować łuszczycę odwrotną. W razie potrzeby lekarz może wykonać kulturę w celu wykluczenia innych schorzeń.
Leczenie
Leczenie odwrotnej łuszczycy może być wyzwaniem ze względu na wrażliwość skóry w obszarach dotkniętych chorobą. Steroidowe kremy, stosowane w terapii, mogą być skuteczne, ale ich nadmierne stosowanie może prowadzić do dalszego ścieńczenia skóry oraz ryzyka powstawania rozstępów.
Z powodu większego ryzyka infekcji, lekarze często przeprowadzają dodatkowe badania w celu wykrycia zakażeń bakteryjnych, grzybiczych czy drożdżakowych. W przypadku ich wystąpienia konieczne jest odpowiednie leczenie.
Oprócz miejscowych steroidów, lekarze mogą zalecać takrolimus lub pimekrolimus, które są skuteczne w terapii wyprysku, a także mogą przynieść korzyści w przypadku łuszczycy.
W cięższych przypadkach stosuje się terapię światłem UVB w połączeniu z miejscowymi lekami, aby złagodzić objawy.
Opieka domowa
Regularna higiena oraz samoopieka mogą znacząco poprawić stan skóry. Oto kilka praktycznych wskazówek:
- Regularne kąpanie w ciepłej wodzie z użyciem łagodnych mydeł
- Unikanie drażniących mydeł oraz gorącej wody
- Dodawanie do kąpieli olejów, soli Epsom lub koloidalnej owsianki dla dodatkowej wilgoci
- Codzienne stosowanie balsamu, szczególnie w zimnych i suchych warunkach
- Regularne ćwiczenie technik radzenia sobie ze stresem
- Unikanie alkoholu, który może osłabiać działanie niektórych leków
- Krótka ekspozycja na słońce każdego dnia
- W razie potrzeby dążenie do utraty wagi
Swędzenie to częsty problem u osób z odwrotną łuszczycą. Bez recepty dostępne są preparaty łagodzące swędzenie, a także leki przeciwhistaminowe, które mogą przynieść ulgę.
Warto również zidentyfikować czynniki wywołujące objawy i unikać ich, jeśli to możliwe.
Perspektywy
W niektórych przypadkach odwrotna łuszczyca może być trudna do opanowania. Niemniej jednak, proste zmiany stylu życia oraz odpowiednia terapia miejscowa mogą przynieść znaczne poprawy.
Kluczowe jest, aby osoby z tą formą łuszczycy pozostawały w kontakcie ze swoim lekarzem, szczególnie podczas zaostrzeń, które nie ustępują pomimo stosowania przepisanych leków. Prowadzenie dziennika objawów może być również pomocne w identyfikacji wyzwalaczy, co pozwoli na lepsze zarządzanie chorobą.
