Kiedy podnosisz telefon, aby przeczytać codzienne wiadomości naukowe, czy używasz prawej ręki lub lewej ręki? Czy używasz obu rąk jednakowo? Naukowcy zaczęli rozwikłać zagadkę ręczności.
Preferowanie używania jednej ręki do pisania i wykonywania dużych zadań fascynuje ludzi od stuleci. Napiętnowani jako zło lub nawet nienaturalni, leworęczni ludzie doświadczyli swego udziału w dyskryminacji w toku historii.
W dzisiejszym nowoczesnym społeczeństwie bycie leworęcznym jest mniej ważne, a stopa leworęcznych preferencji stale rośnie w ciągu ostatniego stulecia.
Wiele znanych osób należy do grupy około 10 procent populacji leworęcznej, a wśród nich Leonardo Da Vinci, Albert Einstein, Marie Curie i Barack Obama.
Ale co nauka może powiedzieć nam o tym, jak określa się preferencje rąk?
Zrozumienie handedness
Dlaczego ważne jest zrozumienie preferencji rąk? Naukowcy są przekonani, że wiedza ta przyczyni się do lepszego zrozumienia, w jaki sposób ciało przypisuje określone zadania konkretnym regionom ciała.
Chociaż z zewnątrz nasze ciała wyglądają tak, jakby były symetryczne, kiedy znajdziemy się pod skórą, traci się wszelkie poczucie symetrii.
Naukowcy nazywają to lateralizacją, która odnosi się do strukturalnych lub funkcjonalnych różnic między prawą i lewą stroną naszego ciała.
W mózgu jest to na pewno oczywiste. Wiele funkcji mózgu – takich jak język, pamięć, uwaga, przetwarzanie emocjonalne i percepcja twarzy – specjalizuje się po jednej stronie mózgu.
Wręczność od dawna związana jest z lateralizacją językową. U większości osób praworęcznych dominacja językowa znajduje się po lewej stronie mózgu.
Ale podczas gdy powszechny mit może nas przekonać, że u osób leworęcznych boki są zmieniane, tylko jedna czwarta pokazuje dominację języka po prawej stronie mózgu.
Obecnie istnieje szersze zrozumienie preferencji rąk i wielu naukowców uważa, że przekazywanie jest raczej ciągłym spektrum, niż definiowane przez absoluty.
Z czasem dwie nowe kategorie dołączyły do tradycyjnych lewicowców i prawiców. „Osoby z mieszanym światem” preferują określone rozdanie przy określonych zadaniach, podczas gdy osoby „oburęczne”, uważane za wyjątkowo rzadkie, mogą wykonywać zadania równie dobrze z obiema rękami.
Pozostaje wielkie pytanie, czy nasze geny lub nasze środowisko determinuje handedness.
Teoria pojedynczego genu lub regulacja epigenetyczna?
Początkowo kilka teorii postulowało, że jeden gen był odpowiedzialny za preferencje rąk. Kombinacja obu zestawów tego genu – odziedziczonych po rodzicach – determinuje handedness.
Chociaż te teorie brzmią prosto i przekonująco, nie ma żadnych dowodów genetycznych do tej pory, aby je poprzeć. Zamiast tego, badania pokazują, że kilka genów przyczynia się około 25 procent do handedness, a reszta zależy od innych czynników.
Ale jakie mogą być te inne czynniki? Czy są to czynniki środowiskowe, takie jak wychowanie lub wpływy kulturowe, czy też bardziej złożony układ biologiczny odpowiada za główny czynnik determinujący preferencje rąk?
Jedno z badań sugerowało, że osoby karmione piersią przez co najmniej 6 tygodni były rzadziej leworęczne. W międzyczasie inne niedawne badanie sugerowało, że znaczny wpływ na wybór rąk ma właściwie epigenetyka lub regulacja genów, które w niektórych przypadkach mogą być dziedziczone.
Chociaż wciąż istnieje wiele sprzecznych dowodów, postęp technologiczny w analizie genetycznej oznacza, że naukowcy stale poszukują tajemnicy preferencji rąk.
