Kiedy patrzysz w lustro rano, dostrzegasz nieunikniony los: twoje pierwsze siwe włosy! Niezależnie od tego, czy masz dwadzieścia, czy pięćdziesiąt lat, szare włosy prędzej czy później dogonią nas wszystkich.
Podczas wzrostu włosów melanocyty wytwarzają pigment i przekazują go do komórek progenitorowych włosów u podstawy mieszka włosowego. Te komórki przekształcają się w różne składniki rosnących włosów, co jest kluczowym elementem procesu ich kształtowania.
Kiedy nasze włosy rosną, pigmenty są nieustannie wprowadzane, co skutkuje naszym unikalnym kolorem. Komórkami odpowiedzialnymi za ten proces są melanocyty, które generują pigment u podstawy mieszka włosowego.
Przy normalnym porostu włosowego, mieszek włosowy wytwarza włosy w tempie około 1 centymetra na miesiąc przez kilka lat. Jednakże, z biegiem czasu, wszystkie komórki w naszym ciele ulegają stopniowemu uszkodzeniu, a melanocyty są ostatecznie tracone. Kiedy wszystkie melanocyty w konkretnym mieszku włosowym zostaną utracone, następne włosy, które rosną, będą szare lub białe.
Biologia wzrostu włosów jest dość złożona, z mnóstwem wyspecjalizowanych komórek zaangażowanych w strukturę i funkcję mieszków włosowych. Naukowcy wciąż odkrywają tajniki procesu wzrostu i pigmentacji ludzkich włosów.
Co kontroluje pigmentację?
Ludzie mają dwa różne rodzaje pigmentów: eumelanina, która odpowiada za czarno-brązowe odcienie, oraz feomelanina, odpowiedzialna za pomarańczowe i żółte. To geny decydują o tym, jaka mieszanka pigmentów jest wytwarzana przez danego osobnika, dlatego kolor włosów często jest podobny w obrębie rodziny.
Mimo że dokładne mechanizmy kontrolujące pigmentację pozostają niejasne, ostatnie badania podkreślają precyzyjnie dopasowaną interakcję pomiędzy różnymi komórkami w mieszku włosowym.
Okazało się, że komórki progenitorowe włosów uwalniają białko zwane czynnikiem komórek macierzystych, które jest niezbędne do produkcji pigmentu przez melanocyty. W badaniach na myszach naukowcy udowodnili, że brak tego białka prowadzi do utraty koloru włosów.
Gdy włosy przestają rosnąć, mieszek włosowy przechodzi radykalne zmiany strukturalne i wchodzi w stan odpoczynku. W tym procesie melanocyty naturalnie umierają, jednak komórki macierzyste melanocytów w mieszku włosowym zwykle wytwarzają nowy zestaw melanocytów na początku następnego cyklu wzrostu włosów.
Kiedy nowe włosy zaczynają rosnąć, te melanocyty ponownie zapewniają dostępność pigmentu. Lecz gdy melanocyty są uszkodzone lub nieobecne, włosy produkowane w tym czasie nie mają koloru i mogą wyglądać na szare lub białe.
Wzrost włosów po uszkodzeniu
Badania dowiodły, że ludzkie mieszki włosowe, które produkują siwe lub białe włosy, wykazują wyższy poziom uszkodzeń komórkowych spowodowanych przez wolne rodniki. W tych pęcherzykach często nie występują melanocyty oraz komórki macierzyste melanocytów.
U myszy, uszkodzenie DNA komórek macierzystych melanocytów w mieszku włosowym prowadziło do trwałego uszkodzenia komórek, co skutkowało ich niemożnością reprodukcji. Bez puli komórek macierzystych, następna runda wzrostu włosa odbywa się bez melanocytów, co skutkuje siwieniem włosów.
Choć przyczyny siwienia włosów u ludzi nie zostały jeszcze w pełni ustalone, gromadzenie uszkodzeń w komórkach macierzystych melanocytów z czasem najprawdopodobniej prowadzi do utraty tej populacji komórek. Ostatecznie każdy mieszek włosowy przestaje być zdolny do produkcji kolorowych włosów.
Zatem, chociaż nieuniknione jest, że wszyscy stracimy pigment do włosów pewnego dnia, dlaczego niektórzy z nas zaczynają szarzeć już w wieku 20 lat, podczas gdy inni utrzymują swoje kolorowe włosy aż do pięćdziesiątki? Badania z 2016 roku wykazały, że osoby z pewnym wariantem czynnika regulacyjnego 4 interferonu genu mają tendencję do wcześniejszego siwienia.
Podobnie jak w przypadku wielu innych cech, nasze skłonności do siwienia możemy zawdzięczać rodzicom, którzy przekazali nam geny wpływające na pigmentację włosów.
Nowe badania i odkrycia w 2024 roku
W 2024 roku, badania nad siwieniem włosów posunęły się naprzód, dostarczając nowych informacji na temat procesów biologicznych. Naukowcy zauważyli, że stres oksydacyjny oraz czynniki środowiskowe, takie jak dieta i nawyki życiowe, mają znaczący wpływ na zdrowie melanocytów. Wykazano, że dieta bogata w przeciwutleniacze może opóźniać proces siwienia, co sugeruje, że odpowiednie odżywianie może przyczynić się do zachowania naturalnego koloru włosów na dłużej.
Dodatkowo, nowe badania wskazują na możliwość regeneracji melanocytów przez stosowanie odpowiednich terapii komórkowych. Chociaż te terapie są jeszcze w fazie badań, mogą w przyszłości stanowić przełom w walce z siwieniem włosów. Warto również zauważyć, że psychologia odgrywa dużą rolę w postrzeganiu siwych włosów, a akceptacja tego naturalnego procesu może korzystnie wpływać na samopoczucie.
Podsumowując, siwienie włosów jest złożonym procesem, który z pewnością odbija nasze geny, zdrowie, a także styl życia. Z najnowszymi odkryciami naukowymi, mamy nadzieję na lepsze zrozumienie tego zjawiska oraz na nowe możliwości interwencji terapeutycznych w przyszłości.
