Zwapniające zapalenie ścięgien to schorzenie, które polega na odkładaniu się wapnia w mięśniach lub ścięgnach, co prowadzi do bólu oraz dyskomfortu. To stan, który może pojawić się w różnych częściach ciała, ale najczęściej dotyczy mankietu rotatorów – grupy mięśni i ścięgien odgrywających kluczową rolę w stabilności górnej części ramienia i barku.
Chociaż leczenie często obejmuje leki przeciwbólowe oraz fizykoterapię, w niektórych przypadkach może być konieczna interwencja chirurgiczna. W niniejszym artykule przyjrzymy się objawom, przyczynom zwapniającego zapalenia ścięgien oraz możliwościom leczenia, a także nowym badaniom, które rzucają światło na tę dolegliwość.
Objawy
Osoby z tym schorzeniem najczęściej zgłaszają ból w okolicy barku oraz dyskomfort, który może prowadzić do ograniczenia ruchomości. W przypadku zwapniającego zapalenia ścięgien, ból często koncentruje się w przedniej lub tylnej części ramienia, promieniując w dół ramienia.
Niektórzy pacjenci mogą doświadczać intensywnych objawów, które znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie, a ból może zakłócać sen. W miarę jak osady wapnia gromadzą się, ból może wystąpić nagle lub narastać stopniowo.
W przypadku zwapniającego zapalenia ścięgien wyróżniamy trzy etapy:
- Wstępne zwapnienie, gdy ciało przechodzi zmiany komórkowe w obszarach, gdzie wapń się odkłada.
- Etap wapnienia, w którym wapń uwalnia się z komórek i gromadzi, co jest najbolesniejszym momentem procesu.
- Etap postkalcyfikacji, w którym złogi wapnia znikają, a ich miejsce zajmuje zdrowe ścięgno.
Warto zaznaczyć, że niektórzy pacjenci mogą nie doświadczać żadnych zauważalnych objawów.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Eksperci nie są w stanie jednoznacznie określić, dlaczego niektórzy ludzie są bardziej narażeni na to schorzenie. Zwapniające zapalenie ścięgien występuje częściej u osób w wieku 40-60 lat, a kobiety są bardziej narażone niż mężczyźni.
Do czynników ryzyka zalicza się:
- starzenie się organizmu,
- urazy ścięgien,
- niedotlenienie ścięgien,
- czynniki genetyczne,
- nieprawidłowości w pracy tarczycy,
- nieprawidłowy wzrost komórek,
- chemikalia produkowane przez organizm w odpowiedzi na stany zapalne,
- choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca.
Diagnoza
W przypadku utrzymującego się bólu w obrębie ramion, warto udać się do lekarza. Podczas wizyty specjalista zada pytania dotyczące objawów oraz historii choroby pacjenta.
Lekarz przeprowadzi badanie przedmiotowe, aby ocenić zakres ruchu oraz intensywność bólu. W przypadku podejrzenia zwapniającego zapalenia ścięgien, mogą być zlecone badania obrazowe, które pomogą zidentyfikować złogi wapnia oraz inne nieprawidłowości w obrębie stawu.
Rentgen może pomóc w wykryciu większych złogów wapnia, natomiast badanie ultrasonograficzne ujawnia mniejsze osady, które mogą umknąć w trakcie tradycyjnego prześwietlenia.
Wielkość złogów wapnia zidentyfikowanych podczas badań będzie miała wpływ na dalszy plan leczenia.
Możliwości leczenia
W terapii zwapniającego zapalenia ścięgien najczęściej stosuje się leki oraz fizykoterapię. Wśród zalecanych leków znajdują się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które są dostępne bez recepty.
Lekarze mogą także zalecać zastrzyki kortykosteroidowe, które skutecznie łagodzą ból oraz obrzęk. Inne metody, które mogą przynieść ulgę, to:
- Terapia falą uderzeniową (ESWT) – polega na dostarczaniu mechanicznych wstrząsów do ramienia w okolicy osadów wapnia, co może pomóc w ich rozbiciu.
- Terapia promieniami uderzeniowymi (RSWT) – podobna do ESWT, jednak w tym przypadku stosuje się urządzenie emitujące szok o niskiej i średniej energii.
- Terapia ultradźwiękowa – polega na użyciu fal dźwiękowych wysokiej częstotliwości do rozbicia złogów wapnia.
- Przezskórne igłowanie – lekarz wykonuje znieczulenie miejscowe, a następnie usuwa osady wapnia za pomocą igły oraz ultradźwięków.
- Chirurgia – choć większość pacjentów uzyskuje poprawę bez operacji, około 10% może wymagać zabiegu. Można wykonać otwartą operację lub chirurgię artroskopową, która jest mniej inwazyjna.
Poprawa
Fizjoterapia jest kluczowym elementem leczenia osób z umiarkowanymi lub ciężkimi objawami. Skupia się na wykonywaniu delikatnych ćwiczeń, które pomagają w łagodzeniu bólu oraz przywracaniu pełnej sprawności ruchowej.
Niektórzy pacjenci zgłaszają poprawę w ciągu tygodnia, podczas gdy inni mogą borykać się z dłużej utrzymującym się dyskomfortem. W przypadku konieczności operacji, czas powrotu do zdrowia będzie zależał od rozmiaru oraz lokalizacji złogów wapnia oraz wybranej metody operacyjnej.
W przypadku operacji otwartej czas rekonwalescencji jest dłuższy niż w chirurgii artroskopowej. Lekarz może zalecić noszenie chusty przez kilka dni po zabiegu, aby wspierać uszkodzony bark.
Fizjoterapia może być kontynuowana przez 6 do 8 tygodni po operacji otwartej, a po artroskopowej ulgę w dolegliwościach można zauważyć już po 2-3 tygodniach.
Perspektywy
Zwapniające zapalenie ścięgien może prowadzić do znacznego dyskomfortu oraz ograniczenia zakresu ruchu, aczkolwiek niektórzy pacjenci nie odczuwają żadnych objawów. Większość przypadków jest skutecznie leczona farmakologicznie oraz poprzez proste procedury w gabinecie lekarskim.
Cięższe przypadki mogą wymagać operacji, a następnie rehabilitacji. Choć schorzenie może ustąpić samoistnie, nie zaleca się ignorowania objawów, ponieważ może to prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak łzy rotatorów czy zamrożone ramię.
Po pełnym ustąpieniu objawów nie ma dowodów sugerujących, że choroba może powrócić. Niemniej jednak, pacjenci powinni być czujni na wszelkie nowe objawy bólowe i zgłaszać je lekarzowi.
Nowe badania i wnioski (2024)
W 2024 roku przeprowadzono szereg badań dotyczących zwapniającego zapalenia ścięgien, które dostarczyły nowych informacji na temat mechanizmów leżących u podstaw tego schorzenia. Badania wskazują na związek między przewlekłym stanem zapalnym a odkładaniem się wapnia, sugerując, że leczenie farmakologiczne skupiające się na redukcji stanu zapalnego może być bardziej skuteczne niż wcześniej sądzono.
Jednocześnie, wyniki badań klinicznych wykazały, że terapia falą uderzeniową przynosi lepsze efekty w dłuższym okresie czasu, zmniejszając potrzebę interwencji chirurgicznych. Wzrost zainteresowania terapią ultradźwiękową również podkreśla znaczenie nowoczesnych metod leczenia, które mogą być mniej inwazyjne i bardziej efektywne.
Ważnym spostrzeżeniem jest także rola rehabilitacji pooperacyjnej, która w nowoczesnym podejściu do leczenia zwapniającego zapalenia ścięgien zyskuje na znaczeniu. Pacjenci, którzy regularnie uczestniczą w fizjoterapii po operacji, mają znacznie lepsze wyniki funkcjonalne oraz mniejsze ryzyko nawrotu objawów.
W obliczu najnowszych odkryć, zachęcamy do konsultacji z lekarzem w celu omówienia indywidualnych strategii leczenia oraz rehabilitacji, które mogą przynieść największe korzyści w przypadku zwapniającego zapalenia ścięgien.
