Hemikolektomia to procedura chirurgiczna, która polega na usunięciu fragmentu okrężnicy. Zwykle wykonuje się ją w celu leczenia raka okrężnicy lub chorób jelit, takich jak choroba Leśniowskiego i Crohna czy ostre zapalenie uchyłków.
Podczas tego zabiegu usuwana jest uszkodzona część okrężnicy, a zdrowe fragmenty są następnie ponownie łączone.
Dlaczego wykonuje się hemikolektomię?
Okrężnica, znana również jako jelito grube, jest kluczowym elementem układu pokarmowego, znajdującym się w jamie brzusznej.
Zaczyna się w obszarze biodrowym, przemieszcza się w górę, a następnie w dół po lewej stronie jamy brzusznej, kończąc się w odbycie.
Jedną z jej głównych funkcji jest regulowanie gospodarki wodnej organizmu. Okrężnica absorbuje wodę z pożywienia, a także niektóre witaminy i przetwarza odpady.
Niestety, okrężnica może ulec uszkodzeniu na skutek urazu lub choroby, w tym:
- rak jelita grubego
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- choroba Crohna
- polipy lub nowotwory
- zapalenie uchyłków
W przypadku nowotworu jelita grubego często zaleca się operację usunięcia guza lub fragmentu jelita grubego.
W przypadku chorób jelit, może być konieczne usunięcie uszkodzonego odcinka okrężnicy.
Podczas hemikolektomii usuwa się jedynie jedną stronę okrężnicy, w zależności od lokalizacji guza lub chorego jelita.
Usunięcie fragmentu okrężnicy często nie wpływa na zdolność organizmu do trawienia pokarmu.
Jak wykonuje się hemikolektomię?
Hemikolektomię można przeprowadzić metodą laparoskopową lub klasyczną, otwartą.
Procedura laparoskopowa: chirurg wykonuje małe nacięcia w ścianie jamy brzusznej, przez które wprowadza cienki instrument z kamerą, pozwalający na wizualizację wnętrza. Równocześnie stosowane są narzędzia chirurgiczne, które umożliwiają usunięcie uszkodzonego fragmentu.
Jeśli nie ma możliwości wykonania zabiegu laparoskopowo, konieczna jest operacja otwarta, która wymaga większych nacięć, co z kolei może wydłużyć czas rekonwalescencji.
Okrężnica składa się z trzech części: wstępującej, zstępującej oraz poprzecznej, która znajduje się pomiędzy nimi.
Rodzaje hemikolektomii
Hemikolektomia może obejmować usunięcie fragmentu okrężnicy po prawej lub lewej stronie, w zależności od lokalizacji zmian patologicznych.
W przypadku prawej hemikolektomii usuwa się wstępującą okrężnicę, a poprzeczna jest przymocowywana do jelita cienkiego.
Podczas lewej hemikolektomii zstępująca okrężnica jest usuwana, a poprzeczna przytwierdzana do odbytnicy.
Jak się przygotować?
Przygotowanie do hemikolektomii różni się w zależności od ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz stosowanych leków.
Zazwyczaj lekarz przeprowadza badania przedoperacyjne, takie jak EKG i badania krwi, aby upewnić się, że pacjent jest odpowiednim kandydatem do zabiegu.
Pacjenci mogą być proszeni o przerwanie przyjmowania niektórych leków, jak np. rozcieńczalniki krwi, na kilka dni przed operacją, jednak decyzję w tej sprawie podejmuje wyłącznie lekarz.
Ludzie zazwyczaj muszą pościć przez 12 godzin przed operacją. Czasami niezbędne jest również przygotowanie jelita, które może obejmować stosowanie środków przeczyszczających.
Dieta pooperacyjna
Po usunięciu odcinka okrężnicy, niektórzy pacjenci mogą nie odczuwać istotnych zmian w trawieniu. Jednak u innych mogą wystąpić skurcze lub biegunka. W takich przypadkach lekarz może zalecić picie większej ilości wody oraz wprowadzenie do diety pokarmów, które pomagają w regulacji wypróżnień, takich jak:
- sos jabłkowy
- jogurt
- ziemniaki
- makaron
- banany
- ser
- żywność bogata w błonnik
- suplementy błonnikowe
- owsianka
- łagodne herbaty
Zagrożenia i powikłania
Hemikolektomia to skuteczna metoda leczenia chorób, takich jak rak okrężnicy, ale jak każda operacja, niesie ze sobą ryzyko.
Chociaż nie wszystkie powikłania można przewidzieć, przestrzeganie zaleceń lekarza po zabiegu może pomóc zminimalizować ryzyko.
Oto kilka potencjalnych powikłań hemikolektomii:
Nadmierne krwawienie
W przypadku otwartej hemikolektomii ryzyko nadmiernego krwawienia jest wyższe niż w przypadku zabiegu laparoskopowego.
W niektórych przypadkach może być konieczna transfuzja krwi w celu uzupełnienia strat.
Uraz wewnętrzny
Podczas zabiegu może dojść do uszkodzenia otaczających narządów, takich jak pęcherz. W zależności od wielkości urazu, może być konieczna dodatkowa operacja lub wydłużony czas rekonwalescencji.
Wyciek zespolenia
Po usunięciu chorego fragmentu okrężnicy, zdrowe segmenty zostają zszyte. Miejsce, w którym okrężnica jest ponownie połączona, nazywa się zespoleniem.
Po hemikolektomii może wystąpić wyciek z zespolenia, objawiający się nudnościami, wymiotami i bólem brzucha.
Wyciek zespolenia jest poważnym powikłaniem, które może zagrażać życiu. Według National Institute of Health, śmiertelność w przypadku tego powikłania może wynosić aż 39 procent.
Infekcja
Podczas każdej operacji jelitowej, w tym hemikolektomii, może rozwinąć się infekcja. Zazwyczaj wymaga ona leczenia antybiotykami i może wydłużyć czas pobytu w szpitalu.
Kolostomia
Kolejnym ryzykiem hemikolektomii jest możliwość, że chirurg nie będzie w stanie ponownie podłączyć pozostałego jelita do innej części jelita lub odbytnicy.
W takich przypadkach może być konieczne wykonanie kolostomii, która polega na przymocowaniu okrężnicy do ściany brzucha, tworząc otwór zwany stomią.
Torebka do kolostomii jest przymocowana do stomii w celu zbierania odpadów. Kolostomia może być trwała lub tymczasowa.
Poprawa
Czas rekonwalescencji po hemikolektomii zależy od metody przeprowadzenia zabiegu – laparoskopowej lub otwartej.
Stan zdrowia pacjenta również ma wpływ na proces powrotu do zdrowia. W przypadkach bez powikłań, pacjenci zwykle spędzają w szpitalu od 3 do 7 dni.
Cewnik moczowy zazwyczaj pozostaje na dzień lub dwa po operacji, a w niektórych przypadkach stosuje się również dreny brzuszne w celu usunięcia nadmiaru płynów.
Leki przeciwbólowe są zazwyczaj podawane przez znieczulenie zewnątrzoponowe, a po jego usunięciu pacjent może otrzymać leki doustne.
Choć czasami różnie, wielu pacjentów może jeść i pić, gdy tylko czują się na to gotowi.
Lekarz może zachęcać do jak najszybszego wstania i rozpoczęcia chodzenia po zabiegu, co pomaga zmniejszyć ryzyko zakrzepów oraz wspiera prawidłowe trawienie.
Po wypisaniu ze szpitala pacjenci otrzymują szczegółowe instrukcje dotyczące dalszego procesu rehabilitacji, w tym kiedy mogą wznowić codzienne czynności, takie jak prowadzenie samochodu czy podnoszenie ciężkich przedmiotów.
Perspektywy
Perspektywy dla pacjentów po hemikolektomii różnią się w zależności od wskazania do zabiegu.
Niektórzy pacjenci mogą potrzebować dostosowania stylu życia lub diety po operacji.
Ci, którzy przeszli hemikolektomię w celu leczenia choroby jelit, często odczuwają poprawę i zmniejszenie objawów.
W przypadku operacji przeprowadzanych w celu usunięcia raka jelita grubego, prognozy zależą od stopnia zaawansowania choroby. W niektórych przypadkach może być również zalecana dodatkowa terapia, jak chemioterapia.
Aktualne Badania i Zmiany w Leczeniu
W roku 2024 badania nad hemikolektomią posuwają się naprzód, a najnowsze dane wskazują na coraz większą skuteczność zabiegów laparoskopowych w porównaniu do operacji otwartych. Badania sugerują, że pacjenci poddawani laparoskopowym technikom mają krótszy czas rekonwalescencji oraz mniejsze ryzyko powikłań.
Dodatkowo, nowoczesne metody obrazowania, takie jak tomografia komputerowa, pozwalają na dokładniejsze planowanie zabiegów, co może poprawić wyniki operacyjne. Nowsze badania wykazują również, że wczesna interwencja w przypadku nowotworów jelita grubego znacznie zwiększa szanse na przeżycie.
Warto również zaznaczyć, że coraz większą wagę przykłada się do rehabilitacji pooperacyjnej oraz wsparcia psychologicznego dla pacjentów, co jest kluczowe dla ich powrotu do zdrowia i jakości życia po hemikolektomii.
