W badaniu, w którym osoby z chorobą afektywną dwubiegunową grały w ruletkę, skany mózgu ujawniły, że centra nagradzania ich mózgów aktywowały się w znacznie większym stopniu niż u osób bez zaburzeń psychiatrycznych, dawniej określanych jako depresja maniakalna.
Badania, opublikowane w renomowanym czasopiśmie, wykorzystywały funkcjonalne skany MRI do monitorowania odpowiedzi części mózgu, znanej z udziału w procesach nagrody i przyjemności, szczególnie w jądrze półleżącym.
To centrum motywuje nas do podejmowania decyzji, które przynoszą satysfakcjonujące, krótkoterminowe rezultaty. Okazało się, że jest ono bardziej aktywne w reakcji na podejmowanie ryzyka u osób z zaburzeniem dwubiegunowym, jak donosi neurolog z brytyjskich uniwersytetów w Manchesterze i Liverpoolu.
Prof. Wael El-Deredy, neuronaukowiec kognitywny z Uniwersytetu w Manchesterze, zauważa, że ta reakcja ma swoje pozytywne i negatywne strony dla osób żyjących z chorobą afektywną dwubiegunową. Mówi:
«Większy szum, jaki ludzie z zaburzeniem dwubiegunowym odczuwają w odpowiedzi na nagrodę, jest mieczem obosiecznym. Z jednej strony może to pomóc w dążeniu do celów i ambicji, co często prowadzi do sukcesów wielu osób z tą diagnozą.
Jednakże wiąże się to z pewnym kosztem: ci sami ludzie mogą być bardziej skłonni do natychmiastowych korzyści, podejmując decyzje, nie myśląc o długoterminowych konsekwencjach swoich działań.»
Mózgi osób z zaburzeniem dwubiegunowym pokazały, że inny, mniej prymitywny obszar mózgu również reagował inaczej. Kora przedczołowa, wysoko rozwinięta u ludzi i odpowiedzialna za naszą zdolność do świadomego myślenia, skuteczniej kierowała impulsami uczestników badania, którzy nie cierpieli na zaburzenia afektywne dwubiegunowe, prowadząc ich w stronę bezpiecznych gier hazardowych, z dala od ryzykownych.
Ta część mózgu u osób kontrolnych była w stanie lepiej tłumić pożądanie natychmiastowych, nagradzających decyzji, na rzecz maksymalizacji ogólnych wyników.
Prof. Richard Bentalla, ekspert w dziedzinie psychologii na Uniwersytecie w Liverpoolu, komentuje: «Badanie to pokazuje, jak nowe narzędzia neuronauki mogą pomóc nam lepiej zrozumieć psychologiczne mechanizmy prowadzące do zaburzeń psychiatrycznych, które do tej pory były trudne do zrozumienia.»
Dr Liam Mason, psycholog z zespołu w Manchesterze, obecnie pracujący w londyńskim Instytucie Psychiatrii King’s College, twierdzi, że te odkrycia będą miały kluczowe znaczenie dla przyszłych terapii.
«Zrozumienie, jak mózg reguluje dążenie do celów, pomoże nam w projektowaniu, ocenie i monitorowaniu skuteczniejszych terapii zaburzeń dwubiegunowych», dodaje.
Ryzykowne Dążenie do Celów
Choroba afektywna dwubiegunowa powoduje znaczne zaburzenia nastroju, a osoby z tym rozpoznaniem doświadczają nieprzewidywalnych epizodów depresji i manii. Mania wywołuje intensywne podniecenie i drażliwość, co często prowadzi do ryzykownych zachowań.
Autorzy badania zauważają:
«Zaburzenie afektywne dwubiegunowe charakteryzuje się znacznymi trudnościami w regulowaniu dążenia do celu, z początkami epizodów manii i depresji związanymi odpowiednio z osiągnięciem i brakiem osiągnięcia celów.
Chociaż impulsywność jest szczególnie podwyższona podczas manii, stanowi ona charakterystyczny element tego zaburzenia, a dowody wskazują na zmienione przetwarzanie frontostriatalne w kontekście nagrody i wyników w różnych epizodach nastroju.»
Pacjenci włączani do badania byli w fazie eutymicznej, nie przeżywając epizodów depresji ani manii, ani też nie przyjmując leków przeciwpsychotycznych, aby leki nie wpływały na wyniki.
20 osób z chorobą afektywną dwubiegunową w remisji zostało porównanych z 20 zdrowymi osobnikami kontrolnymi w tym samym wieku, płci i poziomie wykształcenia.
Wszyscy uczestnicy mieli od 18 do 45 lat i nie mieli aktualnych problemów z alkoholem ani niedawnych doświadczeń z używkami.
Wysokie i Niskie Stawki
Zadanie wykonane podczas funkcjonalnego MRI miało na celu ocenę aktywności mózgu w trzech fazach związanych z grą w ruletkę:
- Wybór
- Przewidywanie
- Wynik
Ten proces decyzyjny oraz związane z nim oczekiwanie i otrzymywanie nagrody były analizowane w kontekście dwóch warunków prawdopodobieństwa oraz dwóch poziomów stawki:
- Bezpieczne, wysokie prawdopodobieństwo nagrody (75%)
- Ryzykowne, niskie szanse na nagrodę (25%)
- Niski udział: 3 GBP
- Wysoka stawka: 9 £.
Bezpieczne lub ryzykowne warunki były przedstawiane uczestnikom na początku każdej próby, a wielkość stawki ogłaszano podczas fazy selekcji. Uczestnicy byli świadomi, że na końcu zostaną im wypłacone rzeczywiste wygrane.
W ruletkę odbyło się 8 biegów trwających około 6 minut, co dało łącznie 272 próby dla uczestników. Prawdopodobieństwa i stawki były równomiernie rozłożone w każdym przebiegu.
Wyniki pokazały, że podczas fazy wstępnej kora przedczołowa była bardziej aktywna u wszystkich uczestników dla perspektyw, które zapewniały wysokie prawdopodobieństwo nagrody oraz dla perspektyw o większej skali. Autorzy twierdzą, że jest to zgodne z aktywnością w tej części mózgu, aby «dopasować się do celu wyższego rzędu w celu maksymalizacji nagrody».
Jednak w grupie z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi zauważono zmniejszenie wpływu prawdopodobieństwa, co skutkowało «mniejszym wzrostem aktywacji kory przedczołowej» w przypadku perspektyw wysokiego prawdopodobieństwa.
«Pacjenci z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym», kontynuują autorzy, «zdecydowanie reagowali na zyski, ale nie na straty, co sugeruje silniejszą preferencję niższego rzędu za nagrodami.»
Nowe Odkrycia i Perspektywy Badawcze
Ostatnie badania w dziedzinie neurobiologii zaburzeń afektywnych dwubiegunowych dostarczają nowych, cennych informacji na temat mechanizmów leżących u podstaw tej choroby. W szczególności, zrozumienie, jak różne obszary mózgu reagują na nagrody i ryzyko, może przyczynić się do rozwoju innowacyjnych strategii terapeutycznych. Badania sugerują, że terapie oparte na modyfikacji zachowań impulsowych oraz regulacji emocjonalnej mogą być kluczowe w skutecznym leczeniu pacjentów z zaburzeniem dwubiegunowym.
Dodatkowo, nowe podejścia terapeutyczne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT) oraz interwencje psychologiczne skupiające się na regulacji emocji, mogą przyczynić się do poprawy jakości życia osób z chorobą afektywną dwubiegunową. W przyszłości kluczowe będzie również badanie genetycznych i środowiskowych czynników ryzyka, aby lepiej zrozumieć, jakie mechanizmy wpływają na rozwój tej złożonej choroby.
