Stwardnienie rozsiane jest przewlekłą chorobą atakującą centralny układ nerwowy. Wpływa na mózg, rdzeń kręgowy i nerwy wzrokowe.
Objawy mają szeroki zasięg. W łagodniejszych przypadkach może występować drętwienie kończyn. Ciężkie przypadki mogą obejmować paraliż lub utratę wzroku.
Nie można przewidzieć, jak postępuje stwardnienie rozsiane (MS) u każdej osoby.
Ponad 400 000 osób w Stanach Zjednoczonych (w USA) ma stwardnienie rozsiane, a każdego roku diagnozuje się około 10 000 nowych przypadków.
Jest dwa do trzech razy częstsze u kobiet niż u mężczyzn, a diagnoza zwykle występuje w wieku od 20 do 50 lat.
Szybkie fakty dotyczące stwardnienia rozsianego
Oto kilka kluczowych punktów dotyczących stwardnienia rozsianego. Więcej szczegółów znajduje się w głównym artykule.
- Stwardnienie rozsiane wpływa na centralny układ nerwowy.
- Rozpoznanie zwykle ma miejsce w wieku od 20 do 50 lat.
- Nie można przewidzieć, jak choroba się rozwinie.
- Łagodne objawy obejmują mrowienie i drętwienie, ale ciężkie przypadki mogą obejmować utratę wzroku i paraliż.
- Nie ma lekarstwa, ale leczenie może złagodzić objawy i pomóc osobie radzić sobie w codziennym życiu.
Co to jest MS?
SM wpływa na centralny układ nerwowy (CNS), ale dokładnie dlaczego tak się dzieje, jest niejasne.
W OUN włókna nerwowe są otoczone osłonką mielinową, która je chroni. Mielina pomaga również nerwom w szybkim i skutecznym przesyłaniu sygnałów elektrycznych. W stwardnieniu rozsianym, osłonka mielinowa znika w wielu obszarach, pozostawiając bliznę lub stwardnienie.
Stwardnienie rozsiane oznacza „blizny w wielu obszarach.”
Obszary, w których nie ma mieliny lub brak mieliny, nazywa się blaszkami lub zmianami. W miarę nasilania się zmian chorobowych włókna nerwowe mogą pękać lub ulegać uszkodzeniu. W rezultacie impulsy elektryczne z mózgu nie przepływają gładko do nerwu docelowego.
Gdy nie ma mieliny, włókna nie mogą w ogóle przewodzić impulsów elektrycznych. Wiadomości z mózgu do mięśni nie mogą być przekazywane.
Rodzaje MS
Istnieją cztery rodzaje SM:
Zespół klinicznie izolowany (CIS): Jest to pojedynczy, pierwszy epizod, z objawami trwającymi co najmniej 24 godziny.
MS z nawrotem choroby (RRMS): Jest to najczęstsza postać, dotykająca około 85 procent osób ze stwardnieniem rozsianym i obejmująca ataki nowych lub nasilających się objawów.
Pierwotne postępujące stwardnienie rozsiane (PPMS): Objawy pogarszają się stopniowo, bez wczesnych nawrotów lub remisji. Około 15 procent przypadków to PPMS.
Wtórnie postępujące MS (SPMS): Po początkowych epizodach lub nawrocie i remisji, choroba postępuje stabilnie.
Objawy
MS wpływa na CNS, który kontroluje wszystkie działania w ciele. Gdy uszkodzone są włókna nerwowe, które przenoszą komunikaty do iz mózgu, objawy mogą wystąpić w dowolnej części ciała.
U niektórych pacjentów objawy są tak łagodne, że nie zauważają niczego, aż do końca choroby. Inni mogą być świadomi swoich objawów we wczesnym stadium.
Ogólne objawy SM to:
- słabe mięśnie
- zaburzenia widzenia
- trudności z koordynacją i równowagą
- drętwienie i mrowienie, jak w „igłach”
- problemy z myśleniem i pamięcią
Skutki MS
Mogą one prowadzić do:
Problemy z pęcherzem: Może być trudność w całkowitym opróżnieniu pęcherza, częstym oddawaniu moczu i nietrzymaniu moczu.
Problemy z jelitami: Zaparcia mogą prowadzić do wtrącenia się kału, co może prowadzić do nietrzymania stolca.
Zmęczenie: Dotyczy to do 90 procent pacjentów i może osłabić ich zdolność do funkcjonowania w pracy lub w domu.
Zawroty głowy i zawroty głowy: są to częste problemy, a także trudności z równowagą.
Dysfunkcja seksualna: Utrata zainteresowania seksem jest powszechna zarówno u mężczyzn, jak iu kobiet.
Spastyczność i skurcze mięśni: Uszkodzone włókna nerwowe w rdzeniu kręgowym i mózgu mogą powodować bolesne skurcze mięśni. Mięśnie mogą się sztywnieć i być odporne na ruch zwany spastycznością.
Drżenie: Mogą wystąpić mimowolne ruchy drgające.
Problemy ze wzrokiem: może wystąpić podwójne widzenie lub zamazanie wzroku, częściowa lub całkowita utrata wzroku lub zniekształcenie koloru czerwono-zielonego. Zwykle dotyczy to jednego oka na raz. Zapalenie nerwu wzrokowego może powodować ból, gdy oko porusza się.
Zmiany w chodzie i ruchliwości: MS może zmienić sposób, w jaki ludzie chodzą, z powodu osłabienia mięśni i problemów z równowagą, zawrotami głowy i zmęczeniem.
Zmiany emocjonalne i depresja: Demielinizacja i uszkodzenie włókien nerwowych w mózgu może wyzwalać zmiany emocjonalne, oprócz wyzwań związanych z dostosowaniem się do rozpoznania SM, nieprzewidywalnego, upośledzającego zaburzenia. Badania powiązały stwardnienie rozsiane z 50 procent szansą na depresję.
Mniej powszechne objawy to:
- bół głowy
- utrata słuchu
- swędzenie
- problemy z oddychaniem lub oddychaniem
- drgawki
- zaburzenia mowy
- problemy z połykaniem
W późniejszych etapach mogą również wystąpić zmiany w percepcji i myśleniu oraz wrażliwość na ciepło.
Stwardnienie rozsiane jest chorobą nieprzewidywalną i dotyka ludzi na różne sposoby. Dla niektórych zaczyna się od subtelnej sensacji, a miesiące lub lata mogą przejść bez zauważania postępu. W przypadku innych osób objawy nasilają się szybko, w ciągu tygodni lub miesięcy.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Dokładna przyczyna SM jest nieznana, ale uważa się, że jest to zaburzenie autoimmunologiczne. Oznacza to, że układ odpornościowy atakuje mielinę tak, jakby była niepożądanym obcym ciałem, tak jak może atakować wirusa lub bakterie.
Czynniki ryzyka obejmują:
- Wiek: diagnoza jest bardziej prawdopodobna w wieku od 20 do 50 lat
- Płeć: więcej kobiet rozwija MS niż mężczyzn
- Pochodzenie etniczne: Częściej występuje u osób pochodzenia europejskiego
- Czynniki genetyczne: Podatność może być przekazywana w genach
Wskaźniki stwardnienia rozsianego są wyższe u ludzi, którzy żyją dalej od równika, sugerując, że ekspozycja na światło słoneczne może wpływać na ryzyko MS.
Inne możliwe czynniki, które zostały powiązane ze stwardnieniem rozsianym, ale nie są potwierdzone przez badania, obejmują:
- Narażenie na substancję toksyczną: Może to być metal ciężki lub rozpuszczalnik.
- Infekcje: Wirusy, takie jak Epstein-Barr, lub mononukleoza i półpaśca, mogą być wyzwalaczami.
- Sól: W 2013 r. Badanie sugerowało, że zbyt dużo soli w diecie może wywołać reakcję autoimmunologiczną.
Wcześniejsze teorie obejmowały narażenie na psie mięśnie, urazy fizyczne lub aspartam, sztuczny środek słodzący, ale nie ma dowodów na poparcie tych faktów.
Jest mało prawdopodobne, że istnieje pojedynczy czynnik wyzwalający dla SM, ale prawdopodobnie jest on spowodowany wieloma czynnikami.
Diagnoza
Lekarz przeprowadzi badanie fizykalne, zapyta o objawy i rozważy historię medyczną pacjenta. Żaden pojedynczy test nie może potwierdzić diagnozy, więc przy podejmowaniu decyzji, czy pacjent spełnia kryteria diagnozy, potrzebnych jest kilka strategii.
Zostanie przeprowadzone badanie neurologiczne, skanowanie obrazowe, test do pomiaru aktywności elektrycznej mózgu, analiza płynu rdzeniowego i ewentualnie inne testy. Pomogą one wykluczyć inne możliwe przyczyny objawów.
Wczesne znaki
Według National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS) wczesne objawy SM to:
- niewyraźne lub podwójne widzenie
- zapalenie nerwu wzrokowego, prowadzące do bólu oka i szybkiej utraty wzroku
- osłabienie i sztywność mięśni
- bolesne skurcze mięśni
- mrowienie lub drętwienie rąk, nóg, twarzy lub tułowia
- niezgrabność
- trudność pozostała zrównoważona podczas chodzenia
- utrata kontroli nad pęcherzem lub nagle potrzeba oddania moczu
- uporczywe zawroty głowy
Jeśli te objawy wystąpią, dana osoba powinna skontaktować się z lekarzem.
Leczenie
Nie ma lekarstwa na SM, więc leczenie koncentruje się na hamowaniu odpowiedzi autoimmunologicznej i radzeniu sobie z objawami.
Leki
Kilka leków modyfikujących chorobę jest zatwierdzonych do nawracających postaci MS.
Kortykosteroidy: są to najczęściej przepisywane leki na SM. Redukują stany zapalne i tłumią układ odpornościowy. Najczęściej leczyją one nagły wzrost objawów w niektórych typach SM.
Interferon Beta 1a lub 1b: Mogą one spowolnić postęp objawów, ale muszą być stosowane ostrożnie, ponieważ mogą powodować uszkodzenie wątroby.
Jedno badanie danych dla 868 pacjentów wykazało, że Interferon Beta nie był pomocny w zapobieganiu niepełnosprawności w perspektywie długoterminowej.
Copaxone (Glatiramer): To ma na celu powstrzymanie układu odpornościowego przed atakowaniem mieliny. Jest wstrzykiwany raz dziennie. Po wstrzyknięciu może wystąpić zaczerwienienie i duszność.
Tysabri (Natalizumab): Jest stosowany u pacjentów, którzy nie tolerują innych terapii lub nie odnieśli z nich korzyści. Zwiększa ryzyko rozwoju wieloogniskowej leukoencefalopatii, śmiertelnej infekcji mózgu.
Mitoksantron (Novantrone): ten środek immunosupresyjny zwykle stosuje się tylko w późniejszych etapach. Może uszkodzić serce, ale jeśli objawy szybko się nasilą, może to pomóc w spowolnieniu postępu niepełnosprawności.
Ekstrakt z konopi: Badania sugerują, że może to pomóc w łagodzeniu bólu, sztywności mięśni i bezsenności.
Aubagio (teriflunomid): Jest to tabletka raz dziennie dla osób dorosłych z nawracającymi postaciami SM.
Rehabilitacja
Rehabilitacja ma na celu pomóc pacjentom poprawić lub utrzymać zdolność do skutecznego wykonywania obowiązków domowych i zawodowych.
Programy zazwyczaj obejmują:
Fizjoterapia: ma na celu zapewnienie ludziom umiejętności utrzymania i przywrócenia maksymalnego ruchu i zdolności funkcjonalnej.
Terapia zajęciowa: terapeutyczne wykorzystanie pracy, samoopieki i zabawy w celu zwiększenia rozwoju i zapobiegania niepełnosprawności.
Terapia mowy i połykania: terapeuta mowy i języka przeprowadzi specjalne szkolenie.
Rehabilitacja poznawcza: pomaga ludziom radzić sobie ze specyficznymi problemami w myśleniu i percepcji.
Rehabilitacja zawodowa: pomaga osobom niepełnosprawnym w planowaniu kariery, nauce umiejętności zawodowych, zdobyciu i utrzymaniu pracy.
Wymiana plazmy
Plazmafereza obejmuje pobranie krwi od pacjenta, usunięcie osocza i zastąpienie go nowym osoczem. Krew jest następnie przetaczana z powrotem do pacjenta.
Ten proces usuwa przeciwciała we krwi, które atakują części ciała pacjenta, ale nie jest jasne, czy może to pomóc pacjentom ze stwardnieniem rozsianym. Badania przyniosły mieszane wyniki.
Suplementy witaminy D i Omega-3
Naukowcy odkryli związek pomiędzy niedoborem witaminy D a SM, ale wciąż badają, czy suplementy witaminy D mogą pomóc w leczeniu.
Zasugerowano, że suplementy kwasów tłuszczowych omega-3 mogą pomóc pacjentom z SM, ale naukowcy w Norwegii doszli do wniosku, że nie.
Różne suplementy można kupić online, w tym suplementy witaminy D i Omega-3. Pacjenci nie powinni stosować suplementów bez uprzedniej konsultacji z lekarzem.
Hiperbaryczna terapia tlenowa
Zasugerowano, że hiperbaryczna terapia tlenowa (HBOT) może pomóc osobom ze stwardnieniem rozsianym, ale to nie jest udowodnione.
Perspektywy
Postęp MS jest różny dla każdej osoby, więc trudno przewidzieć, co się stanie.
Jednak długość życia osoby ze stwardnieniem rozsianym jest zwykle mniej więcej taka sama jak u osoby bez tej choroby.
W rzadkich przypadkach objawy mogą być śmiertelne.
Wybraliśmy powiązane produkty w oparciu o jakość produktów i wyszczególniliśmy ich wady i zalety, aby pomóc Ci ustalić, która z nich będzie dla Ciebie najlepsza. Współpracujemy z niektórymi firmami, które sprzedają te produkty, co oznacza, że Healthline UK i nasi partnerzy mogą otrzymać część przychodów, jeśli dokonasz zakupu za pomocą linku (ów) powyżej.
