Niedobór witaminy D może zwiększać ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, wynika z nowego badania opublikowanego w czasopiśmie.
Badanie, które jest dziełem naukowców z University of California (UC), San Diego School of Medicine oraz Seoul National University w Korei, potwierdza wcześniejsze ustalenia, które łączą wyższy poziom witaminy D we krwi z obniżonym ryzykiem cukrzycy typu 2.
Jednak, jak zauważają autorzy w swoim artykule, dotychczasowe dowody są «mieszane» i pomijają poziomy witaminy D we krwi, które są «powyżej normalnego zakresu».
Witamina D jest kluczowa dla naszego organizmu, ponieważ umożliwia wchłanianie wapnia podczas trawienia i transportuje wapń oraz fosforan przez krew, co jest niezbędne dla zdrowych kości.
Dodatkowo, witamina D odgrywa ważną rolę w wzroście komórek, funkcjonowaniu mięśni, zwalczaniu infekcji i redukcji stanów zapalnych.
Ile witaminy D potrzebujemy?
Organizm pozyskuje witaminę D z naturalnych pokarmów, wzbogaconej żywności, suplementów diety oraz ekspozycji na słońce. W organizmie witamina D ulega przemianom chemicznym, aby stała się biologicznie aktywna.
Wątroba jest głównym producentem aktywnej formy witaminy D, przekształcając obojętną postać w 25-hydroksywitaminę D (25 [OH] D).
Poziom 25 (OH) D we krwi, znany jako «stężenie w surowicy», jest uważany za «najlepszy wskaźnik statusu witaminy D» w organizmie.
W tej chwili trwają intensywne dyskusje na temat tego, jaki powinien być optymalny poziom 25 (OH) D, aby uniknąć chorób i zapewnić doskonałe zdrowie.
Instytut Medycyny (IOM) sugeruje, że 20 nanogramów na mililitr «jest odpowiednie dla kości i ogólnego stanu zdrowia u zdrowych osób». Inne grupy wskazują, że ten poziom powinien być znacznie wyższy, nawet o 50 nanogramów na mililitr.
Naukowcy prowadzący nowe badanie, w tym Cedric F. Garland z Wydziału Medycyny Rodzinnej i Zdrowia Publicznego w UC, San Diego School of Medicine, zdefiniowali «normalny zakres» na 30 nanogramów na mililitr, co jest 10 jednostek powyżej poziomu proponowanego przez IOM.
Niski poziom witaminy D, wyższe ryzyko cukrzycy typu 2
Prof. Garland oraz jego współpracownicy przeanalizowali dane dotyczące 903 zdrowych osób dorosłych w wieku 74 lat, które uczestniczyły w Studium Rancho Bernardo.
Żaden z uczestników nie miał cukrzycy ani stanu przedcukrzycowego podczas wizyt studyjnych, które miały miejsce w latach 1997-1999.
Podczas tych wizyt dostarczyli również próbki krwi, które pozwoliły naukowcom ocenić poziom witaminy 25 (OH) D oraz inne markery zdrowotne.
W okresie obserwacji zakończonym w 2009 r. odnotowano 47 przypadków cukrzycy typu 2 oraz 337 przypadków stanu przedcukrzycowego, czyli sytuacji, w której poziom cukru we krwi jest wyższy niż normalnie, ale nie na tyle wysoki, by można było rozpoznać cukrzycę.
Wyniki badań wykazały, że ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 u osób z poziomami 25 (OH) D we krwi poniżej 30 nanogramów na mililitr było pięciokrotnie wyższe niż u tych, których poziomy były wyższe niż 50 nanogramów na mililitr.
Prof. Garland informuje, że aby osiągnąć poziom 25 (OH) D w krwi wynoszący 30 nanogramów na mililitr, osoby musiałyby codziennie przyjmować od 3000 do 5000 międzynarodowych jednostek witaminy D. Ekspozycja na słońce przez około 10-15 minut każdego dnia, szczególnie w godzinach południowych, może znacznie zmniejszyć tę potrzebę.
On i jego koledzy zauważają, że wciąż istnieją «nierozwiązane obawy» dotyczące tego, czy 25 nanogramów na mililitr powinno być «pożądanym» poziomem witaminy D we krwi. Niemniej jednak «wstępnie sugerują», że powinno być to nie mniej niż 40 nanogramów na mililitr.
Witamina D i mechanizmy cukrzycy
Spekulując na temat mechanizmów, które mogą tłumaczyć, dlaczego wyższe poziomy witaminy D mogą zmniejszać ryzyko cukrzycy typu 2, autorzy powołują się na wiele badań.
Jedno z badań przeprowadzonych na myszach ujawniło, że brak receptora witaminy D wiązał się z wyższym odsetkiem cukrzycy. Receptor to białko komórkowe, które odbiera specyficzne sygnały chemiczne w środowisku komórki.
Inne badania wykazały, że komórki produkujące insulinę w trzustce mają receptory witaminy D, a produkty uboczne witaminy D w organizmie «stymulują trzustkę do produkcji insuliny».
Autorzy przytaczają także inne badania na zwierzętach, które wskazują, że «aktywne metabolity witaminy D» mogą chronić komórki produkujące insulinę w trzustce przed otrzymywaniem pewnych sygnałów, które wywołują zapalenie i śmierć komórki.
W końcowych uwagach naukowcy zwracają uwagę, że ich badanie ma pewne ograniczenia.
Oczywiście grupa, którą badali, nie była reprezentatywna dla populacji USA: składała się z «względnie zdrowych ludzi rasy średniej i wyższej klasy średniej», wszyscy mieli «dobry dostęp do opieki zdrowotnej» i żyli w regionach o «słonecznej pogodzie przez cały rok».
Innym ograniczeniem tego badania jest to, że niektóre z wyższych poziomów witaminy D mogły powstać w wyniku różnic w technikach laboratoryjnych.
«Konieczne są dalsze badania nad tym, czy wysokie poziomy 25-hydroksywitaminy D mogą zapobiegać cukrzycy typu 2 lub przejściu od stanu przedcukrzycowego do cukrzycy».
Prof. Cedric F. Garland
Nowe badania z 2024 roku na temat witaminy D i cukrzycy
W 2024 roku nowe badania potwierdzają, że witamina D odgrywa kluczową rolę w regulacji metabolizmu glukozy. Badania opublikowane w «Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism» wykazały, że suplementacja witaminą D może poprawić wrażliwość na insulinę u osób z niskim poziomem tej witaminy.
Wielu naukowców zwraca uwagę na to, że optymalizacja poziomu witaminy D może być kluczowym elementem w prewencji cukrzycy typu 2. W badaniach porównawczych stwierdzono, że osoby, które regularnie przyjmują witaminę D, mają o 30% niższe ryzyko wystąpienia cukrzycy w porównaniu do tych, którzy jej nie przyjmują.
Dodatkowo, w 2024 roku podjęto nowe badania dotyczące wpływu witaminy D na funkcjonowanie komórek beta w trzustce. Wyniki sugerują, że witamina D może wspierać regenerację tych komórek, co jest niezwykle ważne w kontekście zapobiegania i leczenia cukrzycy typu 2.
Te nowe odkrycia wskazują na konieczność dalszych badań, ale również otwierają nowe możliwości dla terapii opartej na witaminie D jako elementu zapobiegania cukrzycy.
