Skala kompleksowej oceny zachowania Conners, znana jako Conners CBRS, jest narzędziem, które pomaga w lepszym zrozumieniu problemów behawioralnych, społecznych i akademickich u dzieci w wieku od 6 do 18 lat. Zwykle jest stosowana w diagnozowaniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD).
Kiedy rodzice zauważają u swojego dziecka objawy mogące wskazywać na ADHD, pierwszym krokiem jest zazwyczaj konsultacja z lekarzem rodzinnym, który może skierować dziecko do specjalisty zdrowia psychicznego, takiego jak psycholog.
Psycholog wykorzystuje skalę Conners CBRS do zrozumienia objawów oraz ich nasilenia, co jest kluczowe w procesie diagnostycznym. Narzędzie to ukierunkowuje na specyfikę problemów dziecka i pozwala zidentyfikować, w jakich sytuacjach te trudności są szczególnie widoczne.
Co mierzy miara?
Skala Connersa dostarcza kompleksowej oceny i mierzy różnorodne wskaźniki behawioralne, w tym:
- nadpobudliwość
- agresywne zachowanie
- potencjał przemocy
- zachowania kompulsywne
- perfekcjonizm
- trudności w nauce
- problemy z matematyką
- trudności w języku
- problemy społeczne
- emocjonalny niepokój
- lęk separacyjny
Jak robi się ocenę?
Rodzice mogą być poproszeni o wypełnienie skali Conners CBRS po pierwszej wizycie u psychologa. To narzędzie ma na celu określenie, czy ich dziecko wykazuje objawy ADHD oraz w jakim stopniu są one nasilone.
W przypadku potwierdzenia przez psychologa, że objawy są zgodne z typowymi zachowaniami ADHD, rodzice są często proszeni o wypełnienie bardziej szczegółowej wersji formularza Conners CBRS.
Skala ta jest niezwykle pomocna w zrozumieniu zachowań i nawyków dziecka na różnych poziomach. Korzyści wynikające z jej stosowania obejmują:
- uzyskanie perspektywy na wzorce behawioralne dziecka z punktu widzenia bliskich mu osób.
- porównanie tych informacji z danymi klinicznymi w celu wsparcia diagnozy.
- ustalenie linii bazowej typowych zachowań, co pomaga w opracowaniu zaleceń terapeutycznych.
- wsparcie specjalistów w opracowywaniu indywidualnych planów leczenia dla dziecka.
- pomoc w ocenie, czy dziecko kwalifikuje się do specjalnych form edukacji lub dalszych badań.
Test ten umożliwia również psychologom wykrycie innych oznak niepokoju emocjonalnego, problemów behawioralnych lub akademickich, takich jak:
- depresja
- dysleksja
- zaburzenia emocjonalne
Po zakończeniu testu psycholog interpretuje wyniki oraz omawia je z rodzicami, co prowadzi do wspólnej dyskusji na temat zaleceń dotyczących leczenia.
Długie i krótkie wersje
Skala Connersa dostępna jest w krótkiej i długiej wersji. Oba typy są przeznaczone dla dzieci w wieku od 6 do 18 lat, ale służą różnym celom.
Długa wersja jest wykorzystywana do wstępnej oceny dziecka, podczas gdy skrócona wersja służy do monitorowania jego zachowań.
Długa wersja składa się z pytań dotyczących:
- rodzajów problemów behawioralnych
- zaburzeń emocjonalnych
- trudności w nauce
Każda wersja ma trzy różne formaty: jeden dla rodziców, jeden dla nauczycieli oraz trzeci do oceny objawów. Te różnorodne formularze dostarczają pełniejszego obrazu zachowań dziecka, co pozwala lekarzom na podjęcie decyzji o ewentualnej diagnozie ADHD i rozpoczęcie procesu wsparcia.
Długa wersja testu może trwać do 90 minut, a jej celem jest kompleksowa ocena zachowań dziecka. Krótsza wersja, znana jako Conners Clinical Index (CI), wymaga zaledwie 5 minut i obejmuje 25 pytań. Jest używana do oceny objawów oraz monitorowania postępów w czasie, szczególnie w kontekście reakcji na leczenie.
Co oznaczają wyniki?
Psycholog sumuje wyniki ze wszystkich obszarów oceny i porównuje je z wynikami innych dzieci w tej samej grupie wiekowej, co pozwala uzyskać ich wystandaryzowane wyniki.
Wyniki, znane jako T-score, pomagają zobaczyć, jak objawy i ich nasilenie porównują się z innymi dziećmi. Zazwyczaj prezentowane są w formie graficznej w raportach, co ułatwia ich interpretację.
T-score należy omawiać z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia psychicznego, ponieważ samodzielna diagnoza nie jest zalecana. Powszechnie przyjmuje się, że wynik T poniżej 60 jest normą, podczas gdy wartości powyżej 60 mogą sugerować problemy w zakresie nauki, zachowania lub interakcji społecznych. Oto jak interpretować wyniki:
- Wynik ponad 60 punktów T może sugerować, że dziecko ma problemy, takie jak ADHD.
- Wynik T większy niż 60, ale mniejszy niż 70 może wskazywać na umiarkowane problemy.
- T-score powyżej 70 wskazuje na poważne problemy behawioralne, akademickie lub emocjonalne.
Te wyniki pomagają w diagnozowaniu ADHD u dzieci oraz w formułowaniu rekomendacji terapeutycznych w oparciu o zidentyfikowane trudności.
Ograniczenia skali oceny Conners
Jak w przypadku każdej skali oceny ADHD, skala Connersa ma swoje ograniczenia i subiektywny charakter. Wydawcy podkreślają, że analizy trafności są przeprowadzane, aby zapewnić dokładność wyników Conners CBRS. Średnia ogólna dokładność klasyfikacji wynosi 78% dla wszystkich formularzy skali.
Mimo że testy mają na celu obiektywność, ocena zachowania dziecka zawsze będzie zawierać elementy subiektywne. Dlatego często zaleca się stosowanie Conners CBRS w połączeniu z innymi metodami oceny, takimi jak:
- testy zakresu uwagi
- Conners 3 do ciągłej oceny
- lista kontrolna objawów ADHD
Dalsza analiza zachowania jednostki pozwala na uzyskanie pełniejszego obrazu objawów, co z kolei pomaga uniknąć błędnych diagnoz.
Na wynos
Samo rozpoznanie ADHD nie jest celem żadnego z testów oceny ADHD. Każdy, kto podejrzewa, że jego dziecko wykazuje objawy ADHD, powinien umówić się na wizytę u lekarza oraz specjalisty ds. zdrowia psychicznego. Nawet jeśli rodzic wcześniej analizował zachowanie dziecka, psycholog zwykle zaleca ponowne testowanie pod jego nadzorem.
Skala ocen Connersa nie jest idealna, podobnie jak żadna inna skala oceny ADHD. Jednak stosowana prawidłowo, pod okiem lekarza, może dostarczyć cennych informacji na temat zachowań dziecka i ewentualnych objawów ADHD.
Nowe badania w 2024 roku
W 2024 roku pojawiły się nowe badania dotyczące skuteczności skali Connersa w diagnozowaniu ADHD. Badania wykazały, że zintegrowane podejście, które łączy skalę Connersa z nowoczesnymi technikami obrazowania mózgu, może znacząco poprawić dokładność diagnozy. Analizy neuroobrazowe ujawniły różnice w aktywności mózgu dzieci z ADHD w porównaniu do dzieci bez tego zaburzenia, co może być kluczowe w przyszłych terapiach.
Dodatkowo, badania wskazują na rosnącą popularność aplikacji mobilnych, które mogą ułatwić rodzicom i nauczycielom monitorowanie zachowań dzieci oraz zbieranie danych do oceny. Narzędzia te pozwalają na bieżąco śledzenie postępów i lepsze dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb dziecka.
Co więcej, nowe wytyczne dotyczące terapii ADHD zalecają włączenie elementów terapii behawioralnej i psychoedukacji w proces leczenia, co może przynieść lepsze efekty w długoterminowym wsparciu dzieci z ADHD.
